[اعمال عمره گزارِ] متمتّع ، به حج ، متّصل مى شود ؛ امّا عمره گزار مفرده ، وقتى فارغ شد ، هر جا كه بخواهد ، مى رود . حسين بن على عليه السلام در ذى حجّه ، عمره مفرده گزارد و در روز تَرويَه ، عازم عراق شد ، در حالى كه مردم ، عازم مِنا بودند ، و اشكالى ندارد كه كسى كه قصد حج ندارد ، در ماه ذى حجّه ، عمره مفرده به جا آورد .
ثانيا ، از نظر فقهى ، تبديل احرام حج به عمره ، صحيح نيست و كسى كه مُحرم به احرام حج است ، اگر نتواند حجّش را به انجام برساند ، تنها با قربانى كردن ، از احرام بيرون مى آيد ^۱ و حجّ او تبديل به عمره نمى گردد . فقيه بزرگوار آية اللّه سيّد محسن حكيم ، در اين باره مى گويد :
اين كه در برخى از كتاب هاى مقتل آمده است كه امام حسين عليه السلام عمره اش را به عمره مفرده تبديل كرد ـ كه نشان مى دهد ايشان ، عمره تمتّع به جا آورده بوده و از آن ، به عمره مفرده عدول كرده است ـ ، در برابر احاديث وارد شده از اهل بيت عليهم السلام ، قابل اعتماد نيست . ^۲
بديهى است كه اگر دليل قابل اعتمادى وجود داشت كه امام حسين عليه السلام احرام حجّ خود را به عمره تبديل كرده است ، فقها بر خلاف آن، فتوا نمى دادند ؛ امّا همان طور كه اشاره شد، نه تنها دليلى بر اين نكته وجود ندارد ، بلكه دلايلى بر خلاف آن نيز در دست است.

از خبرهاى گذشته ، برايت روشن شد كه امام حسين عليه السلام از ترس كشته شدن ، از مدينه به مكّه گريخت و همين طور ، پس از آن كه دريافت آنها مى خواهند غافلگيرانه او را بكُشند ، از مكّه هم رفت تا جايى كه برايش فراهم نشد كه حجّش را به پايان ببرد . پس او ـ كه جان من و پدر و مادر و فرزندانم ، فداى او باد! ـ از احرام ، خارج شد و نگران و چشم انتظار ، از مكّه بيرون رفت . آنان ـ كه خدا لعنتشان كند! ـ همه مناطق را بر او تنگ كردند و جايى براى گريز او نگذاشتند .
در كتاب هاى معتبرى ديدم كه يزيد ، عمرو بن سعيد بن عاص را با سپاهى عظيم ، راهى كرد و او را مسئول حج قرار داد و امير حج گزاران كرد ، در حالى كه به او سفارش كرده بود كه امام حسين عليه السلام را پنهانى دستگير كند و اگر نشد ، ترور كند . عمرو بن سعيد ، سى تن از اُمَويان شيطانْ صفت را در لا به لاى حج گزاران فرستاد و دستور داد كه در هر حال و وضعيتى كه ممكن شد ، امام حسين عليه السلام را بكشند ؛ ولى امام عليه السلام زمانى كه متوجّه ماجرا شد ، از احرام حج ، بيرون آمد و عمره تمتّع را به عمره مفرده تبديل كرد . ^۱
ولى اين سخن ، قابل قبول نيست ؛ زيرا :
اوّلاً ، روايت معاوية بن عمّار و نيز روايت ابراهيم بن عُمَير يمانى ـ كه از نظر سند ، معتبرند ـ ، به روشنى دلالت دارند كه عمره امام حسين عليه السلام ، عمره مفرده بوده ، نه عمره تمتّع . بنا بر اين ، امام عليه السلام هنگام خروج از مكّه ، اساسا مُحرِم نبوده و از اين جهت ، مشكلى نداشته است . متن روايت معاوية بن عمّار ، اين است كه وى از امام صادق عليه السلام پرسيد : تفاوت كسى كه عمره تمتّع انجام مى دهد ، با عمره گزار مفرده چيست؟
ايشان فرمود :
إنَّ المُتَمَتِّعَ مُرتَبِطٌ بِالحَجِّ ، وَ المُعتَمِرُ إذا فَرَغَ مِنها ذَهَبَ حَيثُ شاءَ ، و قَدِ اعتَمَرَ الحُسَينُ بنُ عَلِىٍّ عليه السلام فى ذِى الحِجَّةِ ثُمَّ راحَ يَومَ التَّروِيَةِ إلَى العِراقِ ، وَ النّاسُ يَروحونَ إلى مِنى ، و لا بَأسَ بِالعُمرَةِ فى ذى الحِجَّةِ لِمَن لا يُريدُ الحَجَّ .^۲