2 . جامعه كوفه از نظر اعتقادى
از نظر اعتقادى ، جامعه آن روز كوفه را مى توان به دو بخش مسلمان و غير مسلمان، تقسيم كرد . بخش غير مسلمان كوفه ، عبارت بودند از : مسيحيان عرب از «بنى تَغلِب» ، مسيحيان نَجران ، مسيحيان نَبْطى ، يهوديانى كه در زمان عمر از شبه جزيره عربستان رانده شده بودند ، و زردشتيان ايرانى . اين بخش، در مجموع ، قسمت ناچيزى از كلّ جمعيّت كوفه بودند .
3 . جامعه كوفه از نظر سياسى
بخش مسلمان كوفه را، از نظر سياسى ، مى توان به چهار دسته تقسيم كرد :
1 . هواداران اهل بيت عليهم السلام
پيش از اين ، اشاره كرديم كه در عصر نهضت حسينى ، كوفه، كانون هواداران اهل بيت عليهم السلام بود ؛ ولى اين سخن، بدان معنا نيست كه همه كسانى كه به اهل بيت عليهم السلام اظهار ارادت مى كردند ، پيروان راستين آنها و «شيعه» به مفهوم حقيقى اين كلمه بودند ؛ بلكه هواداران اهل بيت عليهم السلام و مدّعيان تشيّع در آن دوران ، به چند دسته تقسيم مى شدند كه در ادامه همين بخش ، توضيح خواهيم داد .
2 . هواداران بنى اميّه
هواداران بنى اميّه ، بخش قابل توجّهى از مردم كوفه را تشكيل مى دادند . در آن دوران كه بيست سال از حكومت اُمَويان در كوفه مى گذشت ، افراد بسيارى جذب آنها شده بودند . هواداران بنى اميّه در كوفه ، از تشكّل و سازماندهى نيرومندى برخوردار بودند . افرادى مانند عمرو بن حَجّاج زبيدى ، يزيد بن حرث ، عمرو بن حُرَيث ، عبد اللّه بن مسلم ، عمارة بن عقبه ، عمر بن سعد و مسلم بن عمرو باهِلى ، از سران آنان به شمار مى رفتند و همين ها بودند كه وقتى از پيشرفت كار مسلم بن عقيل و ضعف و فتور نعمان بن بشير، فرماندار كوفه احساس خطر كردند ، به شام نامه نوشتند و زمينه را براى عزل نعمان و فرمان روايى ابن زياد ، فراهم ساختند .
