دوازدهم است .
در باره جزئيات مربوط به دفن سيّد الشهدا و اصحاب آن بزرگوار نيز آنچه بر سرِ زبان ها مشهور گرديده ، در منابع معتبر كهن حديثى و تاريخى وجود ندارد . تنها در كتاب الدمعة الساكبة ، ضمن گزارش مفصّلى آمده كه : بنى اسد ، هنگامى كه براى دفن امام عليه السلام و يارانش آمدند ، عربى باديه نشين را ديدند و او آنها را براى دفن شهدا راه نمايى كرد ، تا اين كه به بدن سيّد الشهدا رسيد . در آن هنگام ، به شدّت گريست و نگذاشت آنها ، پيكر امام حسين عليه السلام را دفن كنند و فرمود :
مَعى مَن يُعينُنى . با من كسى هست كه يارى ام كند .
آن گاه دستانش را زير كمر شريف امام حسين عليه السلام قرار داد و فرمود :
بِسمِ اللّهِ و بِاللّهِ و فى سَبيلِ اللّهِ و عَلى مِلّةِ رَسولِ اللّهِ . هذا ما وَعَدَنا اللّهُ تعالى ورَسُولُهُ و صَدَقَ اللّهُ و رَسُولُهُ . ما شاءَ اللّهُ . لا حَولَ و لا قُوَّةَ إلّا باللّهِ العَلىِّ العَظيمِ . به نام خدا و به خدا و در راه خدا و به آيين پيامبر خدا . اين ، همان چيزى است كه خداوندِ والا و پيامبرش به ما وعده داده بودند و خداوند و پيامبرش راست گفته اند . هر چه خدا بخواهد ! هيچ نيرو و توانى جز از جانب خداى والا نيست .
آن گاه جنازه را به تنهايى ، داخل قبر گذاشت و هيچ يك از آنها با وى همكارى نكردند . سپس صورتش را به گلوى شريف امام عليه السلام گذاشت و در حالى كه مى گريست ، مى فرمود :
طُوبى لِأرضٍ تَضَمَّنت جَسَدَكَ الشَّريفَ، أمَّا الدُّنيا فَبَعدَكَ مُظلِمَةٌ و الآخِرَةُ فَبِنُورِكَ مُشرِقَةٌ . أمّا الحُزنُ سَرمَدٌ و اللَّيلُ فَمُسَهَّدٌ حَتّى يَختارَ اللّهُ لى دارَكَ الَّتى أنتَ مُقيمٌ بِها ، فَعَليكَ مِنّى السَّلامُ يا بنَ رَسولِ اللّهِ و رَحمَةُ اللّهِ و بَرَكاتُهُ . خوشا زمينى كه جسد شريف تو را در خود خواهد داشت! دنيا پس از تو ، تاريك و آخرت با نور تو روشن است . اندوهم هميشگى است و شب هايم به بيدارى خواهد گذشت تا خداوند ، خانه اى را كه تو در آن مقيم شده اى ، نصيبم كند . از من

همچنين كفن شدن بدن امام عليه السلام توسط غلام زُهَير ـ كه در گزارش ديگر الطبقات الكبرى (الطبقة الخامسة من الصحابة) ^۱ آمده ـ ، خالى از استبعاد نيست .

دفن شهدا

دفن سيّد الشهدا و يارانش به دو صورت ، گزارش شده است :
اوّل ، اين كه ايشان به صورت خارق العاده توسط امام زين العابدين عليه السلام و با حضور پيامبر خدا صلى الله عليه و آله ، امام على عليه السلام ، امام حسن عليه السلام و فرشتگان الهى دفن شده است .
اين گزارش با رواياتى هماهنگ است كه دلالت دارند امور مربوط به تجهيز و دفن امامان اهل بيت عليهم السلام ، فقط توسّط امام بعدى انجام مى شود . ^۲
دوم ، اين كه اهل غاضريه از طايفه بنى اسد ، اجساد مطهّر شهدا را دفن كرده اند .
جمع ميان اين دو گزارش نيز بدين سان امكان پذير است كه با عنايت به خارق العاده بودن حضور امام زين العابدين عليه السلام ، بنى اسد ، متوجّه حضور ايشان نشده اند ، چنان كه حضور پيامبر صلى الله عليه و آله و فرشتگان نيز براى آنان مشخّص نبوده است ، و يا اين كه آنان ، امام زين العابدين عليه السلام را ديده اند ؛ ولى نشناخته اند .

روز دفن شهدا

منابع كهن ، دفن شهدا را يك روز پس از شهادت آنان ذكر كرده اند ؛ ليكن اگر مقصود ، روز يازدهم باشد ـ همان طور كه محدّث قمى بيان نموده ـ ، بعيد به نظر مى رسد كه صحيح باشد ؛ زيرا عمر بن سعد ، تمام روز يازدهم و يا تا ظهر آن را در كربلا براى دفن اجساد سپاه خود ، مانده و از اهل غاضريه از بنى اسد ـ كه على القاعده با فاصله اى از ميدان نبرد، مستقر بوده اند ـ نيز بعيد است كه در اين فرصت كوتاه ، جرئت يا امكان حضور داشته اند ، مگر اين كه بگوييم مقصود از يك روز بعد از شهادت ، روز