گونه‌شناسی راویان از حیث جرح‎پذیری

نشریه : حدیث حوزه

نویسنده : پديدآورنده : مهدی غلامعلی

چکیده :

در بازخوانی منابع رجالی، نظاره‎گر جرح و تضعیف راویان متعددی هستیم. به‎نظر می‎رسد که راویان در نگاه رجالیان و محدثان متقدم (تا سده پنجم هجری) دارای گونه‎های مختلفی بوده‎اند. این پژوهش به‎دنبال آن است که دریابد برای رجالیان کهن، جرح و تضعیف تمام راویان ضرورت داشته یا برخی از راویان از اولویت بیشتری برخوردار بوده و جرح و تعدیل آنان لازم بوده است؟ این پژوهش به این نکته رهنمون شده که در کتاب‎های رجالی شاهد سه‎گروه راوی هستیم؛ راویان روایات شفاهی، راویان صاحب کتاب حدیثی و راویان طرق به کتاب‎های حدیثی. رجالیان به جرح و تعدیل راویانِ روایات شفاهی و راویانِ طرق، کمتر اهتمام داشته اند و بیشتر به بحث طبقات این دودسته عنایت داشته‎اند. همچنین ضعف راویان طرق، مشروط به اینکه در طریق یک اثر مشهور بوده باشند و یا حدیث‎شناسان بزرگ به ایشان اعتماد و روایات بسیاری را در حوزۀ الزامات از آنان نقل کرده باشند، به حدیث ایشان لطمه‎ای وارد نمی‎سازد. اما توجه ویژه رجالیان در حوزۀ جرح و تعدیل بیش از هر چیز به راویان صاحب کتاب و مؤلف بوده است.