نقش امیرالمؤمنین(ع) در شکوفایی دانش اخلاق اسلامی از منظر روایات
سال
چهارم / شماره پیاپی
7 /
صفحه
79-104
چکیده :
همانگونه که اندیشمندان بزرگ اسلامی، اعم از دانشمندان امامیه و عالمان اهل سنت، بر این حقیقت اذعان کردهاند، امیرمؤمنان(ع) در تمامی علوم اسلامی ازجمله صرف و نحو، بلاغت، فقه، علوم قرآن و حدیث، اخلاق و دانش کلام و حکمت الهی و عرفان اسلامی،... سرآمد همگان درطول تاریخ بوده است.
دانش اخلاق را علم و فنی تعریف کردهاند که در آن از شناخت خیر و شر بحث میشود تا انسان به انتخاب خیر ملزم شود. این دانش سرنوشتساز دربین سایر دانشهای دیگر اهمیت والایی دارد و بر این اساس، بررسی آن، حساسیت و اهمیت ویژهای مییابد.
در این مقاله کوشش شده است ضمن معرفی این دانش، پارهای از فضایل و رذایل اخلاقی بیان و از دو جنبۀ اخلاق فردی و اجتماعی بررسی شود؛ همچنین، بعضی از زیرشاخههای اخلاق فردی مانند تقوا، صدق و راستی و عُجب و نیز برخی از زیرشاخههای اخلاق اجتماعی مانند ادای امانت، تواضع و عدالت مطرح و دیدگاههای امیرالمؤمنین(ع) و عملکرد آن حضرت(ع) در این زمینه از هر دو بُعد نظری و عملی بیان و وجود ملکات و حالات ارزندۀ نفسانی در وجود حضرت(ع) توصیف و در نهایت به این مطلب دست یافته شود که اندیشههای ناب محمدی(ص) در وجود امیرالمؤمنین(ع) بارور شده و آن حضرت(ع) با عمل به آنچه که به آن علم یافته و اندیشههای نورانی که در وجودش شکوفا شده بود، درپی اثرگذاری آن اندیشه در افکار مردم جامعۀ زمان خود و پس از آن بوده است.
کلیدواژههای مقاله :امیرالمؤمنین؛ دانش اخلاق؛ اسلام