بازشناسی حدیث «الْإِمَام لَا یُغَسِّلُهُ‏ إِلَّا الْإِمَام‏» در گفتمان واقفیّه و امامیّه (بر اساس پیشینه‏ شناسیِ تجهیز معصومان(ع)

نشریه : فصلنامه علمی پژوهشی علوم حدیث

نویسنده : پديدآورنده : حسین حسینیان مقدم
پديدآورنده : ابراهیم گودرزی

چکیده :

پیوستگی میان پدیده ‏های تاریخی و نظریه‏ های حدیثی‏ - ‏کلامی از مطالعات میان‌رشته‌ای است که لزوم غُسل یا تجهیز هر امام توسط امام بعدی در این شمار است. این مسأله سه دانشِ حدیث، کلام و تاریخ را به هم پیوند ‌داد و رویکردهای متفاوتی را در مواجهه با آن پدید آورد. برخی وکیلان امام کاظم(ع) - که به واقفیّه شهرت یافتند - با ادعای مهدویت ایشان به مقابله با امام رضا(ع) پرداختند و ضمن استناد به این روایت که امام را جُز امام غسل نمی‌دهد، شبه ه‏ای ترتیب دادند که طبق آن، امام کاظم (ع) زنده و امام رضا(ع) امام ادعایی بود. دلیل این بود که حضور امام رضا(ع) در مدینه، مانع از غسل دادن امام کاظم(ع) در بغداد است. مقاله حاضر با روش توصیفی - تحلیلی، کارگزاران تجهیز معصومان(ع) در منابع شیعی و سنّی را شناسایی کرده، آن‏گاه ‏بر اساس پیشینه و سیر تاریخی، به بررسی گفتمان واقفیه و سیر تطور برداشت‏ ها از آن روایت در میان امامیه پرداخته است.