كلينى و عقل گرايى ۱
محمد اخوان
چكيده
موضوع اين نوشتار، بررسى مسئله «عقل گرايى» در آثار مرحوم محمد بن يعقوب كلينى رحمه اللهفقيه و محدث والا مقام شيعه در قرن هاى سوم و چهارم هجرى است. انگيزه پرداختن به اين مسئله، نشان دادن جامعيت شخصيت كلينى رحمه الله به عنوان دانشمندى است كه در آغوش اسلام و مكتب تشيع پرورش يافته و حديث گزارى وى، موجب ظاهرگرايى و عقل گريزى ايشان نگرديده است.
در اين نوشتار، نخست به معرفى كوتاه كلينى رحمه الله پرداخته، سپس موضوعات ديگر مربوط به بحث را بررسى خواهيم كرد.
زندگينامه كلينى
«محمد بن يعقوب كلينى رحمه الله در قريه «كلين» از توابع «رى»، ديده به جهان گشود. ۲ زادگاه ايشان در زمان تولدش، از اهميت والايى برخوردار بوده؛ تا آن جا كه برخى، «رى» را در آن زمان پس از بغداد، بزرگ تر از ساير شهرها دانسته اند. ۳
1.آينه پژوهش، سال چهاردهم، شماره سوم، مرداد ـ شهريور ۱۳۸۲، شماره پياپى ۸۱، ص ۱۷ ـ ۳۱.
2.رجال النجاشى، ص ۲۶۶، مكتبة الداورى، قم، بى تا؛ نيز رجال الطوسى، ص ۴۳۹، مؤسسة النشر الاسلامى، قم، چاپ اول، ۱۴۱۵ ق.
3.اصطخرى، ابو اسحاق ابراهيم، مسالك و ممالك، ص ۱۶۶، به اهتمام ايرج افشار؛ انتشارات علمى و فرهنگى، تهران، چاپ سوم، ۱۳۶۸ ش.
