هيچ كدام از رجاليان و مورخان زادروز كلينى رحمه الله را مشخص نكرده اند، ليكن برخى آن را زمان حيات امام يازدهم، امام حسن عسكرى عليه السلام ، دانسته اند؛ ۱ گر چه برخى ديگر اين سخن را بى وجه پنداشته اند. ۲
بعضى ديگر از دانشيان، با توجه به گفته محققى مانند ابن الاثير جزرى كه مرحوم كلينى رحمه اللهرا «مجدد» در رأس سده سوم هجرى شمرده است، نتيجه گرفته اند كه ايشان مى بايست در سال 300 هجرى، در سن كمال بوده و مقدارى بيش از چهل بهار بر وى گذشته باشد؛ يعنى در عصر امام عسكرى عليه السلام متولد شده باشد. ۳
به هر رو، اين مسئله چندان مهم نيست، بلكه مهم تر از آن، اين است كه ايشان در عصرى بسيار پر حادثه، يعنى دوران غيبت صغراى امام زمان عليه السلام مى زيسته و با زمان شناسى ستودنى خويش، توانسته رسالت خود را به بهترين شكل به انجام رساند و به نظر ما، «عقل گرايى» خود را به خوبى آشكار سازد.
در مورد خاندان كلينى رحمه الله گفتنى است كه پدر بزرگوار ايشان «يعقوب بن اسحاق»، از عالمان بزرگ دين بوده و هم اكنون نيز آرامگاه او در كلين، مشهور است و جز اين، اطلاعى ديگر از او در دست نيست. ۴ مادر ايشان، از خاندانى دانشمند بوده و نزديكان وى، از قبيل جد و پدر، عمو و برادرش، همه از برگزيدگان و دانشوران بزرگ بوده اند. ۵
در مجموع، تبارى بزرگ و دانشمند، «محمد بن يعقوب كلينى رحمه الله» را در آغوش خود پروريده و او را به عالم اسلام تقديم كرده است.
1.ر.ك: بحر العلوم، السيد مهدى، فوائد الرجالية، ج ۳، ص ۳۳۶، مكتبة الصادق، تهران، چاپ اول، ۱۳۶۳ ش.
2.خويى، ابوالقاسم، معجم رجال الحديث، ج ۱۸، ص ۵۴، مدينة العلم، قم، چاپ سوم، بى تا.
3.عبدالرسول، عبدالغفار، الكلينى والكافى، ص ۱۲۵ و ۱۲۷، مؤسسة النشر الاسلامى، قم، چاپ اول، ۱۴۱۶ ق؛ نيز مجله علوم الحديث، شماره ۱، ص ۱۹۵.
4.موسوى خوانسارى، محمدباقر، روضات الجنات، ج ۶، ص ۱۰۸، مكتبة اسماعيليان، قم، بى تا.
5.ر.ك: مجله علوم الحديث، شماره اول، ص ۱۹۷ و ۱۹۸؛ نيز درباره «محمد بن ابراهيم»، جد مادرى كلينى ر.ك الطوسى، رجال الطوسى، رقم ۶۲۷۹، ص ۴۳۹، مؤسسة النشر الاسلامى، قم، چاپ اول، ۱۴۱۵ ق؛ نيز درباره «احمد بن ابراهيم»، عموى مادر كلينى، همو، همان، رقم ۵۹۲۰، ص ۴۰۷؛ نيز درباره «على بن محمد بن ابراهيم» معروف به علّان»، دايى محمد بن يعقوب كلينى، ر. ك النجاشى، رجال النجاشى، ص ۱۸۴، مكتبة الداورى، قم، بى تا.
