زمان آن كه از چهل سال فراتر رفته بوده است، ترديدهايى را برانگيخته، معضلات اعتقادى و بحران هايى اجتماعى را سبب شده بود. اين مسائل دقت هاى عالمانه اى در روايات مربوط به امام زمان عليه السلام را مى طلبيده و از اين رو برخى از عالمان بزرگ آن دوره، كتاب هاى مستقلى در اين موضوع نگاشته اند. ^۱ در چنين روزگارى، دفاع از حريم امامت، تشيع و حديث، كار بسيار دشوارى بوده، كه عالمان متعهدى چونان كلينى عهده دار آن گرديده، در مقابل طعن و طرد دشمنان گوناگون تشيع، جانانه مقاومت كرده اند.

2. اختلافات فرقه اى

پس از شهادت امام حسن عسكرى عليه السلام ، جامعه شيعه دچار تفرقه درونى بسيار شديدى گرديده، فرقه هاى گوناگونى پديد آمدند. به طور اساسى دو گروه اصلى يكى طرفدار امامت «جعفر كذاب»، برادر امام عسكرى عليه السلام و ديگرى طرفدار امامت حضرت مهدى عليه السلام فرزند امام عسكرى عليه السلام شدند و گروه هاى فرعى تر كه تا بيست فرقه نيز گفته شده، نابسامانى عجيبى را بر جامعه شيعى تحميل كرد. ^۲
در اين مورد نيز، برطرف كردن ريشه اى اختلافات و پايان دادن به درگيرى ها، فهم درستى از احاديث مربوط به حضرت مهدى عليه السلام را طلب مى كرد، تا حقانيت شيعه اثنى عشرى به اثبات رسيده، نادرستى ادعاهاى برخى ديگر آشكار شود. اين مهم نيز، به دست تواناى محدثان والا مقام شيعه در آن دوره، انجام گرفت ^۳ و سهم كلينى در اين ميان بسيار بود كه اكنون جاى شرح آن نيست.