البته اين سخن بدان معنا نيست كه ما آراى علّامه مجلسى رحمه الله را از هر جهت منطبق با مدافعان مكتب تفكيك بدانيم.
به دست دادن تفكر عقلانى مورد نظر علّامه مجلسى و نقدهايى كه ايشان بر فلسفه وارد ساخته اند، نيازمند مطالعه و بررسى تمام آثار و نگاشته هاى ايشان است. محورهاى هفت گانه اى كه در اين مقاله به عنوان نقدهاى علّامه مجلسى به فلسفه آمده، برگزيده اى از نگرش هاى ايشان است كه در كتاب ارزشمند مرآة العقول انعكاس يافته است.
از آنجا كه ديدگاه هاى علّامه مجلسى در زمينه هاى مختلفِ معارف روايى به صورت گسترده در اين كتاب گردآمده و نگرش هاى ايشان در كتاب گرانسنگ بحار الأنوار و نيز كتاب هاى ديگر، در غالب موارد گزينه اى از محتواى همين كتاب است، مى توان مدعى شد كه كتاب مرآة العقول براى دست يافتن به نگرش هاى ايشان تا حدود زيادى راهگشاست.

1. تفسير عقل از نگاه وحى و فلسفه

نخستين فصلى كه مرحوم كلينى پيش از ورود به مباحث اصلى اعتقادات گشوده و حكايت از درايت و كمال حسن سليقه ايشان دارد، «كتاب عقل و جهل» است. مرحوم مجلسى نيز به پيروى از ايشان، كتاب گرانسنگ بحارالأنوار خود را با همين فصل آغازيده است. در «كتاب عقل و جهل» روايات بسيار مهم و بلندى آمده كه حقيقتا فهم عميق و فهماندن آنها نيازمند احاطه و آگاهى از دانش هاى مختلف به ويژه فلسفه و كلام است. در ميان روايات اين فصل، روايت نخست از اهميت بيشترى برخوردار است. در اين روايت چنين آمده است:
عن أبى جعفر عليه السلام قال: لمّا خلق اللّه العقل استنطقه ثم قال له: أقبل فأقبل. ثم قال له: أدبر فأدبر. ثم قال: و عزتى و جلالى ما خلقت خلقا هو أحب إلى منك و لا أكملتك إلا فيمن أحب. أما إنى إياك آمر و إياك أنهى و إياك اُعاقب و إياك اُثيب؛ ^۱