نقد اندیشۀ رجالی ارسال روایات بی‌واسطۀ حَریز از امام صادق (ع)

نشریه : مطالعات فهم حدیث

نویسنده : پديدآورنده : مصطفی همدانی

چکیده :

حریز بن عبدالله سجستانی در سند 1320 روایت حضور دارد و طبق ظاهر جوامع روایی، حدود 200 روایت از این تعداد که بیشتر آنها مصدر فتاوای فقهی است را بی ­واسطه از امام صادق (ع) نقل کرده است. در همین حال کشی و نجاشی از یونس بن عبدالرحمن روایت کرده ­اند که حریز جز یک یا دو روایت از امام صادق(ع) نشنیده است. این گزارش سبب شده است برخی فقیهان نامدار و بسیاری از رجالیان متأخر از ظهور روایات بی­ واسطۀ ایشان در نقل مستقیم دست بدارند و حکم به ارسال این روایات کنند. تحقیق فرارو با هدف تبیین وضعیت ارسال یا اتصال در این قطعه از سند روایات یاد شده از روش اسنادی و تحلیل استقرائی بهره برده و نتیجه گرفته است سخن یونس درست نیست؛ زیرا اولاً، سند روایت کشی و نجاشی مخدوش است؛ و ثانیاً، قرائنی در روش حریز در نقل روایات پیش­گفته وجود دارد که به وضوح نشان می ­دهد ایشان دست­ کم هجده روایت را شخصاً و با روش «سماع» یعنی نقل بی­ واسطه از امام صادق (ع) متحمل شده است و از این ­رو حصر موجود در گزارش کشی و نجاشی بی­اعتبار می­ شود و در نتیجه نمی ­تواند با ظهور روایات بی­ واسطه در نقل مستقیم معارضه کند.