آنچه درباره كتاب كافى نوشته اند

مؤلفات و كتبى كه درباره كتاب كافى نوشته شده در مقدمه اصول كافى طبع تهران به شش قسمت شده است.
1. شروح عربى مفصل و مبسوطى كه دانشمندان از قرن يازدهم به بعد نوشته اند و آنها دوازده شرح است كه نخستين آنها شرح صدر المتألهين شيرازى معروف به شرح ملّاصدرا مى باشد كه در سال 1050 وفات يافته است و آخرين آنها كتاب هدى العقول فى شرح احاديث الاصول از محمد بن عبد على... قطيفى از علماى اوائل قرن سيزدهم است. اين كتاب خطى و در كتابخانه مدرسه عالى سپهسالار است.
2. حواشى و تعليقاتى كه تنها جملات مشكل و مبهم آن را توضيح داده است، اين حواشى بسيار است.
3. ترجمه ها و شروح فارسى كه سه تاى آنها در آن مقدمه ذكر شده است دو كتاب آنها خطى است و در كتابخانه اهدايى سيد محمد مشكات استاد دانشگاه تهران است و سومى شرح خليل بن غازى قزوينى است كه در سال 1308 هجرى در لكنهو چاپ شده و در دو جلد است. و به قلم و سبك و نگارش ديروز است.
علاوه بر اينها ترجمه و شرحى است فارسى كه اخيرا در تهران چاپ شده و از نظر نگارش تا حدى به قلم روز و سبك جديد است لكن مترجم و شارحش در مواردى از آن كتاب عقايد خاصى برخلاف تحقيق علماى شيعه و اساطين فقه و حديث و فلسفه و كلام اظهار مى كند و نسبت به مفاخر شيعه بى جا مى تازد ^۱ بسى تعجب كردم، زمانى كه صفحاتى از آن كتاب را مطالعه كردم و اشتباهاتى حتى در قواعد ابتدايى صرف و نحو ديدم كه از يك مبتدى عربى آموز هم انتظار نبود و ناچار همه را حمل بر طغيان قلم نموده و گذشتم. ^۲