جايگاه علمى و مذهبى كلينى در ميان اماميه ^۱

حسن انصارى

چكيده

اين مقاله به بيان جايگاه علمى و مذهبى كلينى پرداخته است و از مرتبه بلند رجالى او سخن به ميان آورده است و با اشاره به لقب ثقة الإسلام براى وى از اولين بارى كه اين لقب براى كلينى استفاده شده آگاهى داده است.
شيخ كلينى هم در عصر خود، چه در موطنش رى و چه در بغداد و نيز در دوره هاى بعد به واسطه تأليف كتاب الكافى از جايگاه بلند مرتبه اى در ميان علماى شيعه برخوردار بوده است. نجاشى، دانشمند بلند مرتبه رجالى شيعه وى را به عنوان شيخ و چهره برجسته اماميه شهر رى در زمان خودش (شيخ أصحابنا فى وقته بالرى و وجههم) توصيف كرده است. نجاشى همچنين درباره او مى نويسد كه كلينى موثق ترين و با دقت ترين محدثان از لحاظ ضبط حديث بوده است (وكان أوثق الناس فى الحديث وأثبتهم). اين داورى نجاشى طبعا مى بايست به دليل تحليل درون متنى كتاب الكافى و ديگر كتاب هاى كلينى ارائه شده باشد. شيخ طوسى نيز ضمن تأكيد بر جلالت قدر و توثيق او، كلينى را دانشمند و آشنا به اخبار دانسته است (ثقة عارف بالاخبار / جليل القدر عالم بالاخبار). دانشمندان و محدثان ديگر اماميه هم با تعابيرى نزديك به همين مضامين، همچون «الشيخ الصدوق»، يا «الشيخ المتفق على ثقته وامانته»، دانش كلينى در علم حديث، موثوقيت و جايگاه او را در ميان علماى اماميه ستوده اند: على ابن طاووس كه بى ترديد گرايش حديث گرا دارد، بالاترين ستايش ها