ناگفته‏‌هايى درباره محمد بن يعقوب كلينى - صفحه 272

در كتاب الغدير آقاى امينى هم در ذيل مؤلفان غدير نامى از كلينى نيست. شايد در يادداشت هاى چاپ نشده استاد بتوان راهى براى اين مسئله يافت. به هر حال در فهارس طوسى و نجاشى و ديگران و يا مناقب ابن شهر آشوب نامى از اين كتاب ديده نشد.
البته ادعا شده كه نام اين كتاب كلينى در البلد الأمين كفعمى آمده است؛ نسخه اى الكترونيكى كه از كتاب البلد الأمين در اختيارم هست، مشتمل بر مقدمه اى در معرفى مصادر كفعمى نيست و من اگر حافظه ام اشتباه نكند، بخش هايى از متن و حواشى مهم آن، در نسخه هاى چاپى اين كتاب موجود نيست. بايد به نسخه هاى خطى اين كتاب مراجعه كرد و من نمى دانم كه آيا نسخه هاى كامل اين كتاب همينك به سادگى قابل دسترسى هست يا نه. به هر حال كفعمى معمولاً مصادر خود را نام مى برد و برخى از منابع همچون الذريعة همواره به منابع او اشاره داشته اند؛ چه در اين كتاب و چه در كتاب مصباح كه آن هم ظاهرا در برخى چاپ هاى موجود ناقص است و حواشى آن به طور كامل موجود نيست. به هر حال بهتر است دوستى روى اين موضوع كار كند. آنچه در معرفى كتاب البلد الأمين در الذريعة آمده است، با نسخه چاپى كه در اختيارم هست، تفاوت زيادى دارد.
به هر حال در البلد الأمين چاپى كه در اختيار من هست، بخش مقدمه محذوف است، اما در مصباح همو، نام كتاب خصائص يوم الغدير در ليست منابع، آمده است (ص 773) اما نه منسوب به كلينى، بلكه نويسنده آن تعيين نشده و در خود متن چاپى هم در جايى، مؤلف از آن استفاده نكرده است. در الصراط المستقيم معاصر بزرگ تر او يعنى بياضى نيز در مقدمه (1/5)، نام كتاب خصائص يوم الغدير آمده است و آنجا نيز نويسنده كتاب مشخص نيست. به هر حال در مورد كتاب هاى قدما، ارجاع منابع متأخر نمى تواند چندان مفيد باشد. كلينى اگر كتابى در اين موضوع داشت، طبعا توسط طوسى و نجاشى و يا دست كم ابن شهر آشوب كه تقريبا بيشتر كتاب هاى غدير را در مناقب آل أبى طالب معرفى كرده است و يا وسيله ابن طاووس شناسايى مى شد. به هر حال با توجه به اين كه عمده منابع كفعمى، گويا برگرفته از آثار ابن طاووس بوده،

صفحه از 274