امام در اصطلاح، رياست عامه در امور دينى و دنيوى است كه به صورت نيابى از پيامبر صلى الله عليه و آله به يكى از افراد واگذار مى شود و به يكى از افراد واگذار مى شود و به آن امامت كبرى گفته مى شود، در برابر امامت صغرى كه امامت در نماز است.

خلافت و خليفه در لغت و اصطلاح

خلافت در اصل از (خلف) و به معنى جايگزين به جاى فردى است. خليفه فردى است كه به جاى فرد قبل از خودبه دليل غيبت يا ناتوانى يا مرگ او و يا برترى نايب گمارده مى شود ^۱ جمع آن خلائف و خلفاست در مفهوم اسلامى خلافت عبارت است از: امارت بر گروهى از مردم و حكم به شريعت الهى.
خلافت در اين مفهوم امتداد نبوت است، پس خليفه بايد برترين و عالم ترين و بادرايت ترين مردم در زمان خود باشد و از هواى مردم پيروى نكند.

وجوب نصب امام

در مورد نصب امام چند ديدگاه مطرح است. تنها خوارج نيازى به امام نمى بينند و ديگران اختلاف در جهت و روش نصب امام دارند. اهل سنت معتقدند بر خداوند واجب نيست كه امام را جايگزين كند بلكه بر مردم واجب است كه امام را انتخاب كنند، و اين وجوب طبق رأى اكثر اهل سنت و معتزله سمعى است.
اما شيعيان نصب امام را عقلاً بر خداى متعال واجب مى دانند، البته نه به معناى وجوب تكليفى بر خداوند، بلكه به دليل لزوم نصب امام.

ادله نصب امام

از نظر شيعه نصب امام به چند دليل بر خداوند واجب است، كه دو دليل عمده آن را بررسى مى كنيم:

1. قاعده لطف

امامت لطفى است از جانب خداى متعال، چون با وجود امام اختلافات حل مى شود، حق ضعيف از قوى گرفته مى شود و جاهل و ناآگاه بيدار مى شود. و بدون