الكافى - صفحه 352

را نقل كرده تا به فروع و احكام مى رسد. و در پايان جُنگى متنوع از احاديث را جمع كرده است.
10. جامعيت كافى نسبت به مباحث عقيدتى، اخلاقى و فقهى يكى ديگر از امتيازهاى آن است.
كتاب كافى از دوره هاى نخست مورد توجه عالمان بوده، بدين جهت كارهاى بسيارى نسبت به آن انجام شده است.
شيخ آغا بزرگ تهرانى در الذريعة 27 شرح بر اصول، يا تمامى كتاب معرفى كرده ۱ چنان كه ده حاشيه بر اين كتاب شمرده است. ۲
هم چنين برخى ديگر از نويسندگان كارهاى بسيارى را پيرامون كافى ذكر كرده كه اكثر آنها به طبع نرسيده يا در دسترس نيست. ۳
در اين جا برخى از كارهايى كه پيرامون كتاب كافى انجام شده و در دسترس قرار دارد، در چند قسمت معرفى مى كنيم:

الف) شرح و حاشيه:

1. التعليقة على كتاب الكافى، محمد باقر الحسينى (ميرداماد) (م 1041 ق)، تحقيق: السيد مهدى الرجائى (قم، مطبعة الخيام، 1403 ق) 22 + 404 ص.
اين تعليقه تا كتاب الحجة از اصول كافى ادامه دارد و متن روايات نيز همراه تعليقه چاپ شده است. هم چنين شارح، كتابى ديگر به نام الرواشح السماوية دارد كه در آن برخى قواعد علم حديث را نگاشته و مقدمه كافى را شرح كرده، و به ديگر سخن جلد اول اين تعليقه محسوب مى شود.
2. شرح الاصول الكافى، صدر الدين الشيرازى (م 1050 ق) (تهران، مكتبة المحمودى 1391 ق) 492 ص.
اين شرح تا پايان كتاب الحجة از اصول كافى ادامه دارد.

1.الذريعة، ج ۱۳، ص ۹۴ ـ ۱۰۰ و ج ۱۴، ص ۲۶ ـ ۲۸؛ المعجم المفهرس لألفاظ بحار الأنوار، ج ۱، ص ۶۶ ـ ۶۷.

2.همان، ج ۶، ص ۱۸۱ ـ ۱۸۴؛ المعجم المفهرس لألفاظ بحار الأنوار، ج ۱، ص ۶۶.

3.الشيخ الكلينى البغدادى وكتابه الكافى، ص ۱۵۸ ـ ۱۷۷.

صفحه از 356