نگرش تاریخی به روایات قرائات اهل‌بیت(ع)

نشریه : حدیث پژوهی

نویسنده : پديدآورنده : مرتضی ایروانی
پديدآورنده : ‌بی بی زینب حسینی
پديدآورنده : عاطفه احیاء جهرمی

چکیده :

در جوامع حدیثی و تفاسیر شیعی و کتب معاجم قرائات، روایات متعددی وجود دارد که قرائتی را به ائمۀ شیعه به‌ویژه امام صادق(ع) منسوب می‌کند. بیشتر این روایات برگرفته از کتاب القرائات سیّاری است. سیّاری معاصر امام‌هادی(ع) از کاتبان طاهری و در خدمت دربار عباسی است. وی در کتب رجال، به‌شدت تضعیف شده، بااین‌حال روایات وی به‌صورت گسترده در تفاسیر راه یافته است. در این پژوهش با استفاده از روش تطبیق قرائات سبع و قرائات تفسیری صحابه با قرائات منسوب به اهل‌بیت(ع)، و همچنین تحلیل زمینه‌های تاریخی صدور این روایات، تلاش شده است علت جعل این روایات و نسبت این قرائات به اهل‌بیت(ع) کشف شود. روایات قرائات منسوب به اهل‌بیت(ع)، با قرائت کسائی و قرائت ابن‌عباس بیشترین انطباق را دارد. کسائی، قاری دربار عباسی در سدۀ دوم هجری است و خلفای عباسی طبق قرائت وی قرآن را قرائت می‌کرده‌اند. به‌نظر می‌رسد سیّاری با جعل این روایات، در مقام مشروعیت بخشیدن به قرائت خلفای عباسی بوده است.