شهر رى بوده ۱ و چنان كه معروف است پدر و دايى او، يعقوب و علان نيز در اين ده زندگى مى كرده اند. در مورد پدر وى اطلاع دقيقى در دست نيست اما در مورد دايى او، به طورى كه نجاشى توضيح مى دهد، در عصر خود از مشايخ معتبر و موثق بوده است. ۲ دقيقا مشخص نيست كه كلينى كودكى و نوجوانى خود را در كجا سپرى كرده است. اما به نظر مى رسد كه ابوجعفر، سال هاى ابتداى زندگى خود را در همان زادگاه خويش سپرى كرده و سپس جهت كسب معلومات دينى به قم روى آورده است. او پس از استفاده از محضر مشايخ آن حوزه، جهت تكميل اطلاعات خويش به سفرهاى متعددى دست زد، كه در رأس آن مى توان از ديدار او از حوزه هاى كوفه، نيشابور و بغداد، نام برد. كلينى پس از ديدار با بزرگان اين حوزه ها مجددا به رى عزيمت نمود و اين در شرايطى بود كه حوزه رى در آن زمان، از حوزه هاى جوان به شمار مى رفت و در آن خطّه پس از حوزه قم قرار داشت، چرا كه شهر رى تا اواخر سوم قرن تحت نفوذ و سيطره اهل سنت قرار داشت و آنان با اعمال تعصب از سكونت و رشد شيعيان در آن جلوگيرى مى كردند. در اين مورد ياقوت حموى، پس از شرحى كه از قول اصطخرى درباره بزرگى و سابقه تاريخى مى دهد خود مى نويسد: اهل رى، اهل سنت و جماعت بودند تا آن كه احمدبن حسن مادرانى (يا مادرايى) بر آن جا مسلط شد و اظهار تشيّع نمود و اهل آن سامان را مورد تكريم قرار داد. مردم نيز با تصنيف كتب به او تقرب پيدا نمودند از جمله عبدالرحمن بن ابى حاتم كتابى در فضائل اهل بيت عليهم السلام نوشت. اين واقعه در ايام معتمد و در سال 275 هجرى بود ۳ .
با توجه به اين تاريخچه نتيجه گيرى مى شود كه ظهور و رشد تشيع در رى، مقارن با ايام كودكى و نوجوانى كلينى بوده است و از اين رو تعجبى ندارد كه وى براى اخذ حديث و ديدار با مشايخ بزرگ ناگزير به اقامت در قم و سپس سفر به ديگر حوزه ها گردد. دقيقا مشخص نيست كه كلينى در چه تاريخى به رى بازگشته است. اما به
1.با استفاده از نجاشى، رجال به رقم هاى ۱۰۲۶ و ۶۸۲، علاه حلى، خلاصة الاقوال ص ۱۸ به رقم ۳۱.
2.نجاشى، رجال، به رقم ۶۸۲، شيخ طوسى، رجال۷ ص ۴۹۵.
3.حموى، ياقوت، معجم البلدان، بيروت، داراحياء التراث العربى ج ۳ ص ۱۱۶.
