محمد بن يعقوب كلينى و كتاب كافى - صفحه 435

نوشتن جامع مذهبى خود، گامى در رفع نابسامانى هاى موجود بردارد. كلينى ضمن قبول درخواست اين برادر دينى سيره خود را در تعريف كتاب به شرح زير مشخص مى كند: «تو در نامه خود نوشته بودى كه امورى براى تو توليد اشكال كرده است اما به دليل اختلاف روايت نمى توانى حقيقت آن را درك كنى و اختلاف روايت نيز خود علل و اسباب مختلفى دارد. در ضمن نوشته بودى كه در حوزه تو دانشمندى وجود ندارد كه بتوان با كمال اطمينان با وى به مذاكره علمى نشست و باز نوشته بودى كه چه نيكوست كتابى در اختيار تو قرار گيرد كه جامع فنون دينى بوده و از هر جهت در شناخت مسائل كفايت كند به طورى كه محل رجوع و تكيه گاه نوآموزان و طالبان رشد گردد. علاوه بر آن هر كس در مسير علوم دينى و عمل به اخبار صحيح از روايات صادقين عليهم السلام يا سنن قابل عمل باشد، بتواند از آن بهره بردارى نمايد تا بلكه از رهگذر اين كتاب اوامر خدا و رسول او شناخته و اجرا گردد».
كليين سپس مى نويسد: «اى برادر كه خدا تو را ارشاد كند بدان كه در خصوص اختلاف روايت، هيچ كس نمى تواند به شناخت اختلاف حديث صحيح از ناصحيح اقدام كند مگر آن كه بر اساس ضوابط رسيده از سوى امامان عمل نمايد. امامان فرموده اند: «حديث ما را با كتاب خدا برابر كنيد اگر با آن موافق بود، بپذيريد و اگر با قرآن مخالفت داشت به دور اندازيد». علاوه بر آن فرموده اند: «حديث ما را با رأى مخالفان مذهب برابر كنيد. اگر با رأى آنها موافق بود آن را رها كنيد و اگر با رأى آنها نابرابر بود بپذيريد». و باز فرموده اند: «حديث اجماعى را با نقل همگانى بپذيريد كه نقل همگانى ترديد ندارد». اما در عين حال شناخت ما از مسائل ناچيز است به طورى كه با اعمال اين قوانين جز تعداد كمى از روايات صحيح را نخواهيم شناخت از اين رو چاره اى نداريم جز آن كه تشخيص صحيح از ناصحيح را به خود اهل بيت واگذار نماييم و آخرين فرموده آنها را مورد توجه قرار دهيم كه گفته اند: «در صورتى كه شناخت حديث ما بر شما مشكل شود هر حديثى را كه مايل باشيد از باب رضا و تسليم مى توانيد مأخذ عمل قرار دهيد». اينك خداوند تأليف آنچه را كه تقاضا نمودى

صفحه از 456