بعضى از موارد كلينى خود به كتابى كه روايت را از آن استخراج نموده است، اشاره مى كند كه البته اين موارد بسيار نادر است از جمله آن كه در قسمت «كتاب المواريث» مى نويسد: «وفى كتاب ابى نعيم الطحان رواه عن شريك عن اسماعيل بن خالد عن حكيم بن جابر عن زيد بن ثابت انه قال ...» ^۱ و به عنوان آخرين نكته در اين زمينه بايد گفت: وقتى ثابت مى شود كه تعدادى از اصول و مصنفات حديثى در اختيار شيخ طوسى و شيخ صدوق قرار داشته با آن كه اين دو نفر متأخر از ابو جعفر كلينى بوده اند، مى توان نتيجه گرفت كه اين منابع بلا شك در اختيار مؤلف كافى نيز بوده است و حاصل سخن آن كه مرحوم كلينى كوشيد با استفاده از بقاياى كتب اصحاب ائمه عليهم السلام و جوامع حديثى قبل از خود مجموعه اى كامل و ارزشمند در رشته حديث تصنيف نموده و آن را به دانش پژوهان و دوستداران فقه و حديث اهل بيت تقديم نمايد و از آن جا كه اين كار با مايه اى از دلسوزى و اخلاص عجين شده بود، در طول زمان اصالت خود را حفظ كرده و رنگى جاودانه گرفت.

فهرست