كلينى و كتاب الكافى - صفحه 462

مرحوم كلينى ادعا ننموده است كه تمامى روايات كتابش صحيح بوده و سند آن به معصوم متصل مى گردد و افراد مذكور در زنجيره روات همه عادل مى باشند. وى در خطاب به كسى كه خواستار تأليف اين كتاب شده بود، چنين نوشته است.
«وقد يسر اللّه ـ وله الحمد ـ تأليف ما سألت، وأرجو أن يكون بحيث توخيت فمهما كان فيه من تقصير فلم تقصر نيتنا فى إهداء النصيحة، إذ كانت واجبة لإخواننا وأهل ملتنا، مع ما رجونا أن نكون مشاركين لكل من اقتبس منه، وعمل بما فيه دهرنا هذا». ۱
اين سخن حكايت از آن دارد كه شيخ كلينى سعى و اهتمامش را در جمع و تدوين احاديث صحيحه تا آن جا كه براى وى مقدور بوده به كار برده، و با اجتهاد خود و اعتمادى كه به كتب و اصول پيش از خود داشته كتاب كافى را تدوين كرده است. البته اين بدان معنا نيست كه تمام روايات كافى صحيح مى باشد، چرا كه ما شاهد اين هستيم كه بسيارى از علماء و بزرگان شيعه از جمله شيخ مفيد و ابن ادريس و ابن زهرة و شيخ صدوق به همه روايات كافى اعتماد نداشتند و بسيارى از آنها را ضعيف دانسته اند. شهيد ثانى در قرن دهم اسناد كافى را مورد بررسى قرار داده و اعلام نموده كه حدود 5072 حديث از احاديث كافى صحيح و 144 حديث آن حسن و 1118 حديث موثق و 302 حديث قوى و 9485 حديث آن ضعيف است. ۲
ذكر اين نكته لازم است رواياتى كه موصوف به ضعف مى گردند، بدان معنا نيست كه اين گونه احاديث به كلى از درجه اعتبار ساقط مى باشند. و در امور دين نمى توان بدانها اعتماد نمود، بلكه ضعف روايت مربوط به سند آن مى باشد، كه ممكن است اخبار و رواياتى وجود داشته باشد كه خبر ضعيف را تأييد و تقويت نمايد و يا اين كه با قرآن و سنت متواتره موافق باشد و يا آن كه نزد علماء معمول به باشد؛ و فقهاء بر اين قول تنصيص نموده اند كه چنانچه خبر ضعيف باشد ولى در عين حال عمل و اعتماد

1.كلينى، الكافى، ج ۱، ص ۹.

2.هاشم معروف حسنى، دراسات فى الكافى للكلينى والصحيح البخارى، چ اول، بيروت، دار التعارف للمطبوعات، ۱۳۹۸ق. / ۱۹۸۷ م، ص ۱۳۴ و ۱۳۶.

صفحه از 468