درياب نجفى، محمود

244 . البيان الوافى فى التعريف بكتاب ترتيب اسانيد الكافى

قم: مؤسسه آية اللّه العظمى بروجردى، اول، 1380ش، 108ص، رقعى.
در اين كتاب، مجموعه چهار جلدى اصول الكافى شيخ كلينى به عربى معرفى شده است.
موضوعات كتاب بدين شرح است: نحوه و علل نام گذارى كتاب، تبويب آن، محتواى موضوعى هر يك از جلدها، معرفى نسخه هاى موجود خطى و غير خطى اصول الكافى، ويژگى هاى كتاب، معرفى منابعى كه در تأليف كتاب الكافى نقش داشته اند و علل نگارش كتاب.

طباطبايى بروجردى، سيد حسين (1292 ـ 1380 ق)

245 . تجريد اسانيد الكافى و تنقيحها

تنظيم: ميرزا مهدى صادقى تبريزى
مشهد: بنياد پژوهش هاى آستان قدس رضوى، اول، 1409ق، 2ج، وزيرى.
آية اللّه بروجردى رحمه الله بر حاشيه كتاب مرآة العقول، ترتيب اسانيد كتاب الكافى را با رموزى مشخّص كرده و مقدّمه اى بر آن نگاشته بودند. سپس دو نفر از شاگردان ايشان، به طور مستقل، اقدام به استخراج اسناد الكافى نموده اند كه كتاب حاضر، يكى از اين استخراج هاست.
اين كتاب، مشتمل بر مقدّمه مؤلف در زندگى نامه مرحوم كلينى، بررسى ويژگى هاى كتاب الكافى، بيان طبقات محدّثان از زمان صحابيان تا شيخ طوسى، اسامى راويانى كه كتاب الكافى را از مرحوم كلينى روايت كرده اند و اسامى راويانى است كه مرحوم كلينى در الكافى از آنها روايت نقل كرده و شيخ ايشان به حساب مى آيند.
در اين مقدّمه، آية اللّه بروجردى رحمه الله به نقش و جايگاه طبقات رجال حديث در مشخّص كردن اشكال هاى موجود در اسناد و رفع اين اشكال ها، از جمله سقط ها، تصحيف ها، قلب ها، زياده و نقصان ها، تمييز مشتركات، توحيد مختلفات، و تشخيص ارسال موجود در اسناد احاديث، اشاره مى نمايد.
متن كتاب در دو «مقصد» آورده شده است. مقصد اوّل، مشتمل بر جلد اوّل و و مقصد دوم، مشتمل بر جلد دوم كتاب است.
در مقصد اوّل، مؤلّف با استناد به اسناد موجود در كتاب الكافى و با توجه به اين كه راويان در ابتداى اسناد شيخ و استاد مرحوم كلينى به حساب مى آيند، مشايخ وى را مشخّص و ذكر نموده است تا طبقه راويان موجود در اسناد، مشخّص گردد.
طبقات رجال از زمان صحابيان تا شيخ طوسى، در دوازده طبقه گنجانيده شده اند؛ به طورى كه مرحوم كلينى در طبقه نهم راويان حديث قرار مى گيرد.
در مقصد دوم، اسنادى كه در صدر آنها تعبير «عدّة من أصحابنا» آورده شده و بعد از آن، اسامى «احمد بن محمّد» و يا سه نفر از راويان طبقه هفتم به نام هاى احمد بن محمّد بن خالد برقى، احمد بن محمّد بن عيسى اشعرى قمى و سهل بن زياد آدمى قمى آورده شده است و مرحوم كلينى، از اين افراد، با واسطه روايت نقل مى نمايد و در نتيجه، از مشايخ مرحوم كلينى، از اين افراد، با واسطه روايت نقل مى نمايد و در نتيجه، از مشايخ مرحوم كلينى به حساب نمى آيند و به همين جهت، ذكر ترتيب اسناد روايات آنها در «مقصد»ى مستقل از مشايخ كلينى آورده شده است.
مؤلّف با دسته بندى اسناد هر يك از اين راويان، طريق هاى مختلف آنها را مشخّص نموده است و به اين وسيله، طبقه و جايگاه روايى آن راوى در اسناد روايات، مشخّص شده است.
شايان ذكر است كه به دنبال ذكر هر سند، نشانى جلد و صفحه اى كه سند از آن جا آورده شده، مشخّص شده است. در ترتيب اسانيد، اسامى راويان بر اساس حروف الفبا آمده است.
محقّق تهرانى در الذريعة (ج 15، ص 149، ش 981) اين كتاب را عنوان طبقات الرواة هم فهرست نموده است.

ترمس عاملى، امين

242 . بحوث حول روايات الكافى

قم: دارالهجرة، اول، 1415ق / 1373ش، 200ص، وزيرى.
بررسى نقادانه كتاب الشيخ الكلينى البغدادى و كتابه الكافى ثامر هاشم العميدى است . مؤلف معتقد است كه در كتاب مورد اشاره، ايرادهايى وجود دارد كه در اين كتاب، به آنها پرداخته شده است و سپس فوايد بسيارى در علم حديث و رجال به مناسبت الكافى آورده است .

تهرانى، شيخ آقا بزرگ محمد محسن (1389 ق)

243 . رسالة في الكافى (تقريظ على كتاب الكافى، رسالة فى شأن الكافى والكلينى)

اين رساله كوتاه در پاسخ به پرسشى از سوى حاج عباسقلى واعظ چراندابى تبريزى است كه در 25 ذى القعده 1374 ق، نگاشته شده است . نويسنده در اين رساله، پس از اشاره به تاريخچه اى كوتاه از اصول اربعمأة و كتب اربعه به مبانى متقدمان و متأخران در بررسى احاديث مى پردازد و مبانى متأخران را برگرفته از ضرورت مى داند، به دليل اين كه از آن متون زمانى گذشته و برخى از قراين دالّ بر صحت كتاب ها از ميان رفته است .
محقق اين رساله پس از نقل متن عربى، ترجمه فارسى را هم منتشر ساخته است .
اصل و ترجمه اين رساله با تحقيق و ترجمه سيد مرتضى موسوى گرمارودى در نشريه سفينه، سال اول، شماره 2، ص 67 ـ 79 به چاپ رسيده است.
نسخه هاى خطى : تهران، على نقى منزوى، مؤلف، 4 برگ؛ مركز احياى ميراث اسلامى، عكسى شماره 1061 به خط مؤلف 4 برگ.

[الذريعة، ج 11، ص 302]