246 . ترتيب اسانيد كتاب الكافى (الموسوعة الرجالية، ج1)

تنظيم: ميرزا حسن نورى همدانى
مقدمه: محمد واعظ زاده خراسانى
مشهد: بنياد پژهش هاى آستان قدس رضوى، اول، 1414ق، 568ص، رحلى.
مرحوم بروجردى رحمه الله بر حاشيه كتاب مرآة العقول ترتيب اسانيد كتاب الكافى را با رموزى مشخص كرده و مقدمه اى بر آن نگاشته بود . سپس دو نفر از شاگردان ايشان، به طور مستقل، اقدام به استخراج اسناد الكافى نموده اند كه كتاب حاضر يكى از اين استخراج هاست .
اين كتاب، مشتمل بر مقدمه مؤلف در زندگى نامه مرحوم كلينى، بررسى ويژگى هاى كتاب الكافى، بيان طبقات محدثان از زمان صحابيان تا شيخ طوسى، اسامى راويانى كه كتاب الكافى را از مرحوم كلينى روايت كرده اند و اسامى راويانى است كه مرحوم كلينى در الكافى از آنها روايت نقل كرده و شيخ ايشان به حساب مى آيند .
در اين مقدمه، مرحوم بروجردى به نقش و جايگاه طبقات رجال حديث در مشخص كردن اشكال هاى موجود در اسناد و رفع اين اشكال ها، از جمله سقط ها، تصحيف ها، قلب ها، زياده و نقصان ها، تمييز مشتركات، توحيد مختلفات، و تشخيص ارسال موجود در اسناد احاديث، اشاره مى نمايد .
متن كتاب در دو «مقصد» آورده شده است . مقصد اول، مشتمل بر جلد اوّل؛ مقصد دوم، مشتمل بر جلد دوم كتاب است . در مقصد اوّل، مؤلف با استناد به اسناد موجود در كتاب الكافى و با توجه به اين كه راويان در ابتداى اسناد، شيخ و استاد مرحوم كلينى به حساب مى آيند، مشايخ وى را مشخص و ذكر نموده است تا طبقه راويان موجود در اسناد، مشخص گردد .
طبقات رجال از زمان صحابيان تا شيخ طوسى، در دوازده طبقه گنجانيده شده اند؛ به طورى كه مرحوم كلينى در طبقه نهم راويان حديث قرار مى گيرد . در جاى ديگرى از مقصد اول، با عنوان «فصل في الاسانيد المبدوة بالمبهمات» ترتيب اسنادى كه در صدر آنها «عدة من اصحابنا» به همراه «احمد بن محمد» آورده شده، مشخص گرديده است .
در مقصد دوم، اسنادى كه در صدر آنها تعبير «عدة من اصحابنا» آورده شده و بعد از آن، اسامى «احمد بن محمد» و يا سه نفر از راويان طبقه هفتم به نام هاى احمد بن محمد بن خالد برقى، احمد بن محمد بن عيسى اشعرى قمى و سهل بن زياد آدمى قمى آورده شده است و مرحوم كلينى، از اين افراد، با واسطه روايت نقل مى نمايد و در نتيجه، از مشايخ مرحوم كلينى به حساب نمى آيند و به همين جهت، ذكر ترتيب اسناد روايات آنها در «مقصد»ى مستقل از مشايخ كلينى آورده شده است .
در بيان طريق هاى مختلف هر راوى، نشانى كامل كتاب الكافى با ذكر جلد، صفحه، نوع كتاب فقهى و غير فقهى و باب آن، در ستون هايى كه حاوى اين اطلاعات است، آورده شده و در ذكر طريق مشايخ مرحوم كلينى، ترتيب اسانيد، بر اساس حروف الفبا در اسامى راويان، تنظيم شده است . در زيرنويس كتاب، مؤلّف، نشانى هاى ديگر اسنادى را كه در متن كتاب آورده شد، مشخص نموده است . در آخر كتاب، ميرزا حسن نورى، مستدركات كتاب ترتيب اسانيد الكافى را آورده است .
مقدمه محمد واعظ زاده خراسانى، درباره زندگى مرحوم بروجردى و بررسى ديدگاه و آثار رجالى ايشان است . نيز در مورد اين كتاب، به طور مفصل، توضيحاتى بيان شده است و در نهايت، تصوير بعضى از اجازات مشايخ مرحوم بروجردى به ايشان، آورده شده است .
مقدمه ميرزا حسن نورى، در بررسى خصوصيات اين كتاب است . سپس جدولى را بر اساس تطبيق صفحات كتاب الكافى (چاپ سنگى) با چاپ مشهور به آخوندى ارائه نموده است .