كتاب خانه دانشكده الهيات و معارف اسلامى دانشگاه مشهد نگهدارى مى شود و تنها از كتاب «العقل و الجهل» الكافى ، ترجمه به عمل آمده است . همچنين ترجمه شرح فارسى روضه الكافى است از شخصى به نام محمّد مهدى بن على اصغر قزوينى كه در سال 1129 ق ، در 582 برگ ، نوشته شده است و در كتاب خانه ملك تهران نگهدارى مى شود.
مورد بعدى ، شرح فروع الكافى است كه حسين على محفوظ در مقدّمه خود بر تصحيح مرحوم استاد غفارى ، اين كتاب را در زمره ترجمه هاى الكافى به حساب آورده و در كتاب خانه مرحوم مشكات است . اين هفت كتاب ، ترجمه هاى الكافى هستند كه تاكنون احيا نشده اند و در كتاب خانه ها به صورت خطّى هستند و در حال حاضر ، تنها يك اثر از اينها در حال تصحيح و احياست.
امّا تعداد ترجمه هاى چاپ شده از الكافى ، تقريبا به رقم بيست مى رسد، هر چند كه اين ترجمه ها شامل همه اصول، فروع و روضه نمى شوند . برخى از آنها اختصاص به اصول دارند، برخى اختصاص به روضه و برخى هم بخش ها يا گزيده هايى از الكافى هستند. مهم ترين اين ترجمه ها عبارت اند از : الصافى شرح اُصول الكافى از ملّا خليل قزوينى است كه توسّط پژوهشكده علوم و معارف حديث، در حال احيا و تصحيح است. مرحوم ملّا خليل ، بيست سال زحمت كشيده تا اين كتاب را ترجمه و شرح كند . شرح مرحوم ملّا خليل، جداى از ترجمه ، نوشته شده و به صورت تلفيقى و مزجى نيست ؛ يعنى ترجمه جداست و شرح جدا.
ترجمه ديگر ـ كه مهم ترين ترجمه در دوران معاصر است ـ ، ترجمه مرحوم آية اللّه محمّد باقر كمره اى است . به نظر مى رسد كه اين ترجمه در دوران معاصر ، اوّلين ترجمه جامع و مهم الكافى است كه ايشان به پيشنهاد موسسه كتاب فروشى اسلاميّه ، اين كار را به انجام رساند و در چهار جلد در همان زمان منتشر شد . ترجمه مرحوم كمره اى پس از چاپ ، تأثير فراوانى بر ترجمه هاى بعدى گذاشت . از متن ترجمه

پاره اى از اين ترجمه ها و شرح ها، به مناسبت بزرگداشت كلينى در سال آينده در كنگره بين المللى كلينى، منتشر خواهد شد.
بخشى از ترجمه هاى الكافى ، ترجمه هاى خطى است كه هنوز منتشر نشده اند . تا جايى كه من بررسى كرده ام، تاكنون حدود هفت ترجمه خطى در كتاب خانه هاى مختلف وجود دارد كه چند تا از آنها در حال حاضر در حال بررسى و احيا هستند . گويا اوّلين ترجمه الكافى بنا بر اظهار آقاى سعيد نفيسى، كتاب شرح الكافى ، از شخصى به نام مير حسين است كه ايشان احتمال داده ، او مير حسين هروى ، مربوط به قرن ششم هجرى است. دليل نفيسى براى چنين ادّعايى، سبك نگارش مترجم است . اين اثر به صورت خطّى و در كتاب خانه مجلس شوراى اسلامى (به شماره 2037) نگهدارى مى شود.
ترجمه هاى خطّى بعدى، عمدتا مربوط به دوران قاجار است . به نظرم اوّلين ترجمه از الكافى ، كتابى باشد به نام توضيح الكافى كه شرح و ترجمه اى است از كتاب «الايمان و الكفر» تا باب «اذا اراد اللّه بخلق المؤمن» ، از محمّد قاسم بن محمّد رضا شريف . اين كتاب در جمادى الاولى سال 1118 ق ، نگاشته شده و در كتاب خانه آية اللّه مرعشى نگهدارى مى شود . ترجمه ديگر، كتاب تحفة الأولياء از محمّد على بن محمّد حسن اردكانى است كه به توصيه محمّد ولى ميرزا، حاكم يزد و پسر فتحعلى شاه، در اواخر قرن سيزدهم (يعنى حدود سال 1327 تا 1338 ق) به اتمام رسيده و شامل همه بخش هاى اصول الكافى مى شود . اين كتاب ، ترجمه اى شرح گونه است و مى توان آن را به نوعى شرح الكافى هم به حساب آورد كه در حال حاضر ، در حال احيا و تصحيح است كه احتمالاً تا چند ماه ديگر در شش جلد ، آماده چاپ و انتشار بشود.
نمونه ديگر، ترجمه اصول الكافى از عباس بن احمد خوانسارى در 211 برگ است كه در قرن چهارم هجرى نوشته شده و اين هم در كتاب خانه مرحوم آية اللّه مرعشى نگهدارى مى شود . همچنين كتاب ديگرى از محمّد بن محمّد على خاورى كه در