45
گفتگو ها و گفتارها درباره کليني و الکافي

فضاى گفتگو ، سعه صدر داشته باشيم، و اين طور نباشد كه خيال كنيم در تمام بحث هايمان ما بايد بر آنها فائق شويم ؛ چون ممكن است گاهى آنها بر ما فائق بشوند. اگر هم پيروز نشدند ، باز هم بايد با روى منطق با آنها برخورد كنيم.
من فكر مى كنم كه اين فضاى موجود در ايران ـ كه در سايه انقلاب اسلامى پيش آمده ـ ، براى حوزه هاى علميه (بخصوص قم)، اتمام حجّت الهى است و اگر ما از آن ، درست استفاده نكنيم و فقط كارهايى را كه هزار سال پيش انجام شده ، تكرار كنيم ، و دوباره آنها را چاپ كنيم ، كار بيهوده اى انجام داده ايم . بدون در نظر گرفتن مقتضاى زمان و مكان ـ كه نقش اساسى در اجتهاد و تصميم دارند ـ ، نمى توان راه به جايى بُرد! امروز موقعيتى پيش آمده كه حوزه هاى علميه و فقها و علماى ما ، بايد اسلام و مكتب اهل بيت عليهم السلام را يك بار ديگر متناسب با زمان ، بررسى كنند . اين كار را مرحوم كلينى در زمان خودش انجام داد و الكافى را با مقتضاى زمان ، خلق كرد . شيخ طوسى هم با مقتضاى زمان و شرايطى كه در مقابل فرق اسلامى داشت ، توانست كتاب هاى مبسوط و خلاف و بسيارى از كتب ديگرى كه اختلافات را در معرض قضاوت و مقايسه قرار مى دهند ، خلق كند .
ما بايد از اين فضاى خوب ، امكاناتى كه در اختيارمان هست، منابع مالى اى كه مى توانيم به كار بگيريم و ارتباطاتى كه داريم ، بيشترين استفاده را ببريم . بالأخره ما عقيده داريم كه دين ما ، جهانى و ابدى است ؛ عقيده داريم كه اين دين ، قرار است بر همه اديان غلبه كند . اين ، حرف صريح قرآن است . وظيفه ماست كه مقدّمه اين كار را انجام بدهيم . معمولاً با زور ، نمى توان به جايى رسيد . امروزه منطق ، علم و دانش و استدلال و عقل است و معلوم مى شود كه در زمان مرحوم كلينى هم بوده كه ايشان كتاب عقل و جهلش را بر همه ابواب ديگر حديث ، جلو مى اندازد ؛ به خاطر وجود همين تعصّبات جاهلانه و حالات مخصوصى كه سلفى ها داشتند .
سلفى ها واقعا به اسلام خيانت كردند . از آن روزى كه شروع كردند، از خوارج


گفتگو ها و گفتارها درباره کليني و الکافي
44

بخواهيم در كتب مختلف نوشته اند و مستدرك هايى وجود دارند كه همگى در اختيارمان هستند ؛ ولى در آن زمان كه اين طورى نبود .
مجموعه اى كه ايشان تنظيم كرده ، ذخيره و سرمايه بزرگى شده كه فقها توانسته اند دوره فقاهت خودشان را با اين منابع ، خيلى آسان تر تكميل كنند .
وقتى ما الآن مبسوط شيخ طوسى را با موسوعه هايى كه اكنون در فقه نوشته مى شوند ، مقايسه مى كنيم ، مى بينيم كه واقعا آنها با آن امكانات هزار سال پيش ، از اين وضع فعلى ما دستشان بيشتر پر بوده است . بعلاوه وقتى در كتاب هايشان، نظرياتى كه بين اهل سنّت و شيعه بوده، مقايسه مى كنند، تمام نظريات موافق و مخالف را مى آورند و با هم مقايسه مى كنند . ضمن اين كه ممكن است بعضى هايش را قبول كنيم يا نكنيم كه بعدا قوى تر شده است . امّا آن فضاى تعليم و تربيت و پيشرفتى كه در آن جا بوده، واقعا چيز بسيار باارزشى بوده است .
در عصر كلينى، وقتى آل بويه موفّق شدند بغداد را گرفتند و فضاى بغداد ـ كه پيش از اين در اختيار خلفا بود و اتراك و ديگران، گاهى واقعا ستم مى كردند ـ تغيير كرد ، براى شيعه ، شرايط خيلى بهترى ايجاد شد و در آن فضاى مناسب ، بزرگانى مثل اينهايى كه نام برديم ، بهترين بهره را بردند . ما الآن ، شباهتى با آن زمان داريم . ايران در چه زمانى ، شرايطش مثل شرايط امروز بوده : در زمان محمّدرضاشاه؟ در زمان رضاشاه؟ در عصر مشروطه؟ حتّى در زمان قاجار هم نبوده! چه زمانى اين طورى بوده؟
الآن بر معيار اسلام، حكومت اسلامى ، در سايه ولايت فقيه و روحانيت عظيمى كه امروز با افكار بسيار خوب در جاى جاى كشورمان شكل گرفته ، ارتباطاتى ايجاد شده كه بتوانيم تحقيق و مطالعه كنيم ؛ همه چيز را از همه جا بگيريم ؛ ويدئو كنفرانس هايى با دانشمندان دنيا برگزار كنيم ؛ در يك لحظه ، يكى از آن طرف كره زمين و يكى از اين طرف ، با هم مباحثه كنيم و حرف هايمان را بزنيم . بايد در اين

  • نام منبع :
    گفتگو ها و گفتارها درباره کليني و الکافي
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1389
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 110629
صفحه از 422
پرینت  ارسال به