تصوّف در عصر صفوى

تصوّف در ايران از قرن هشتم و نهم آغاز شد و به صورت يك گرايش عمومى در آمد و در دوره صفويه، از دو منشأ مهم «قزلباشان ترك» و ميراث علمى «صوفيان»، تغذيه و حمايت مى شد؛ امّا به دليل بى توجّهى سلاطين صفويه به صوفيان، آنها در طول دو قرن و ربع حكومت صفويه، هيچ گونه ترقّى اى نكردند. هر چند صوفيه عصر صفوى، خود را با مسئله تولّا و تبرّا هماهنگ كردند و تشيّع را به عنوان يكى از اركان ادارىِ خود قبول كردند و دولت صفويه نيز مدّتى به دنبال تلفيق تصوّف و تشيّع بود، امّا به خاطر وجود مخالفت ها و از ميان رفتن قزلباشان ترك ـ كه از حاميان تصوّف بودند ـ ، آنان روز به روز، ضعيف و ضعيف تر مى شدند. ملّا صالح مازندرانى، از يك طرف، نگرش و منش صوفى داشت و از طرف ديگر، به محكوم كردن صوفيه بازارى نيز مى پرداخت.
در بستر چنين شرايط و تحولاتى بود كه چنين شرحى بر الكافى به نگارش در آمد.