شاگرد داشته است . به خوبى روشن است ، كسى كه به اين همه استاد دسترسى داشته ، پيداست كه مى تواند كتاب پربارى را ارائه بدهد .
امتياز ديگر الكافى ، اين است كه شروح خوب و زيادى بر آن نوشته شده است ؛ دوازده شرحش ، معروف و مشهور است كه احتمالاً بيش از اينها هم نوشته شده است . شرح بخشى از الكافى هم شايد بيش از اينها باشد كه نشان مى دهد بزرگان ، اهمّيت ويژه اى براى الكافى قائل بوده اند . شما گفتيد كه از هفتاد نسخه كهن ، استفاده شده است . اين مطلب ، خود ، دليل ديگرى است كه الكافى ، هميشه مورد توجّه بوده است . كمتر كتابى يافت مى شود كه ما بتوانيم اين تعداد نسخه در موردش به دست آوريم .
ويژگى مهم ديگرى هست كه پيش از اين ، به آن توجّه داشتم ؛ ولى اخيرا حديث امام كاظم عليه السلام را خطاب به هشام بن حكم در كتاب العقل و الجهل الكافى ، فراز به فراز بحث كرده ايم ـ كه اگر آن را جمع كنيم ، كتاب خوبى مى شود ـ ، به اين فكر فرو رفتم كه چرا الكافى از كتاب عقل و جهل شروع شده است ؟ چرا از توحيد يا امامت ، شروع نشده است ؟
مرحوم كلينى ، كتابش را از عقل و عقلانيت شروع كرده تا در برابر گروهى بايستد كه حجيت عقل را باطل مى دانستند و مى گفتند : عقل را به احكام راهى نيست . جالب اين كه بعضى از محدّثان اخبارى متأخّر هم حجّيت عقل را منكر شده اند ؛ امّا كلينى ، 1100 سال قبل ، پايه هاى حجّيت عقل را محكم كرده و اين ، نشانه بيدارى اين مرد بزرگ است .
نكته اى كه در اين جا نبايد از آن غفلت كرد ، اين است كه الكافى مثل صحيح البخارى و صحيح مسلم يا ديگر صحاح نيست كه همه احاديثش را صحيح بدانيم . گاهى مخالفان ، به حديثى از الكافى استناد مى كنند و احاديث ديگر را ناديده مى گيرند . من در جواب مى گويم : ما در كنار الكافى ، كتاب هاى رجال و درايه داريم . كلينى كه اسناد را ذكر