درآمدی بر تاریخ حدیث شیعه بحرین در عصر حضور - صفحه 87

اما چند روایت غیرمشهور نیز وجود دارد که یکی از آنها از مسعدة بن صدقه از امام صادق علیه السلام است.۱

معاویة بن عمار دهنی عبدی از راویان پرحدیث و کوفی و ثقه و از بزرگان اصحاب امام صادق علیه السلام است.

نقل و شاگردی افرادی هم‌چون آدم بن اسحاق اشعری، حسن بن محبوب، حسین بن سعید اهوازی،، فضل بن شاذان نیشابوری و ابراهیم بن هاشم قمی از معاویة بن عمار جایگاه او را در میان اصحاب می‏رساند. وی دارای دارای مصنفات زیادی نیز هم‌چون: کتاب الحج، کتاب الدعاء، کتاب الطلاق و کتاب مزار امیرالمؤمنین است. در موضوعات امامت، موعظه، اخلاق، آداب، ادعیه و فقه روایات بسیاری را نقل کرده است و جزء راویان پرروایت محسوب می‏شود.۲

عبدالله بن ابی یَعفور عبدی کوفی از مردم بحرین، از اجلا و بزرگان روات و از قاریان و مدرسان قرآن در مسجد کوفه و موثق است و منزلتی نزد امام صادق علیه السلام داشته است. وی سفرهای مختلفی به مدینه داشته و در مجلس امام صادق علیه السلام حضور داشته است.۳

راویانی که نام آنها ذکر شد و دیگرانی که جمعشان حدود 120نفر می‏شود، مجموعه راویان بحرینی امامان شیعه را تشکیل می‏دهند. این راویان در کتب چهار گانه حدیثی شیعه و وسائل الشیعه، با احتساب احادیث تکراری، حدود 7644 روایت دارند. که این میزان حدود نه درصد کل روایات شیعی است.

این عده از زمان امیر المؤمنین تا امام عسکری علیهم السلام حضور داشته‏اند و دوره اوج آنها، مانند دیگر راویان شیعی، ربع اول قرن دوم و زمان امامت امام صادق علیه السلام بوده است. در این دوره فقط در کوفه پنجاه راوی بحرینی رفت و آمد داشته‏اند. قبل از این، در زمان امیرالمؤمنین علیه السلام نیز پانزده راوی بحرینی می‏شناسیم. این مطالب در نمودار (1) قابل دست‌یابی است.

1.. الأمالی، مفید، ص۲۳۹ - ۲۴۴.

2.. رجال النجاشی، ص۴۱۱، ش۱۰۹۶؛ فهرست الطوسی، ص۴۶۲، ش۷۳۷؛ معجم رجال الحدیث، ج۱۸، ص۲۰۹، ش۱۲۴۵۷.

3.. رجال الطوسی، ص۲۳۰، ش۳۱۰۶؛ رجال النجاشی، ص۲۱۳، ش۵۵۶؛ معجم رجال الحدیث، ج۱۰، ص۹۶، ش۶۶۸۰.

صفحه از 101