3. آثار روایی بحرین
1-3. اولین سند حدیثی بحرین
ماجرای دیدار گروهی از مردم بحرین با پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در تاریخ به وفد عبد القیس مشهور است. در تاریخ وقوع وفد عبد القیس در میان مورخین اختلاف زیادی وجود دارد. قبل از فتح مکه،۱ بعد از فتح مکه، سال پنجم هجرت، سال هشتم هجرت، سال نهم هجرت (سنة الوفود)۲ و سال دهم،۳ تاریخهایی است که صاحبان کتابهای تاریخ و سیره برای وفد عبد القیس (بحرین) نوشتهاند.۴
خلاصه ماجرای این وفد این گونه بودکه منقذ بن حبّان از بحرین برای تجارت به مدینه رفت و آمد داشت. او خواهرزاده منذر بن عائذ، معروف به اشجع بود و به سفارش دایی خود، خبر پیامبری محمد صلی الله علیه و آله را پیگیری کرد، به خدمت ایشان رسید و اسلام آورد. سوره فاتحه و اقرء را آموخت و با نامهای از پیامبر برای عبد القیس به بحرین بازگشت. منقذ پس از بازگشت به وطن مدتی این نامه را کتمان کرد، ولی نماز میگزارد و مسلمان بود. همسر او قصه را برای پدر خودش _ که دایی منذر بود _ نقل کرد. منذر اسلام آورد و نامه را از منقذ گرفت و برای مردم خواند.۵
با این ترتیب و بر اساس این نقل باید منقذ بن حبان را «اولین محدث» و همچنین، نامه پیامبر به عبد القیس را «اولین سندِ حدیثی» بحرین بدانیم.۶
ابن سعد و در پی او، ابن حجر، همین قصه را نقل کرده‌اند و نام خواهرزاده و داماد و فرستاده اشجع را عمرو بن عبد القیس ثبت کرده‌اند که در سال هجرت به مکه آمد و با پیامبر ملاقات کرد و پیامبر به او فرمود که داییاش را به اسلام دعوت کند. عمرو بن عبد القیس بازگشت و پیام پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله را به اشجع رسانید.۷
ابن حجر در ترجمه منذر بن اشوع عبدی مینویسد:
بحرینیها از پیامبر خواستند کتابی و نوشتهای برای آنها بنویسد تا در دستشان
1.. الطبقات الکبری، ج١، ص٣١۴؛ سیرة الحلبیة، ج٣، ص٢۵١.
2.. شرح مسند أبی حنیفه، ص۴۴۶؛ معجم قبائل العرب، ج۲، ص۷۲۷.
3.. الثقات، ج٢، ص١١۵؛ اسد الغابة، ج١، ص٢۶١.
4.. ر.ک: فتح الباری، ج۸، ص۶۷؛ شرح مسند ابی حنیفه، ص۴۴۶؛
5.. عمدة القاری، ج۱، ص۳۰۹؛ شرح مسلم، ج۱، ص۱۸۱؛ سبل الهدی و الرشاد، ج۶، ص۳۷۲.
6.. الطبقات الکبری، ج۱، ص۲۸۳.
7.. الطبقات الکبری، ج۶، ص٨۴؛ الاصابة، ج۳، ص۳۳۰.
