منبعی واسطه در نقل مطالب کتاب الأظلة،۱ جای گرفته که به طور پراکنده در همه آن چهار اثر نقل شده است. اصالت و تاریخ تألیف این چهار اثر میتواند به مثابه شواهدی برای تاریخگذاری کتاب الأظلة مورد توجه قرار گیرد.
قدیمیترین اثری که از کتاب الأظلة، بدون ذکر نام و به عنوان بخشی از کتاب الکرسی و العلم و القدرة، نقل قول کرده، کتاب المثال و الصورة، منسوب به محمد بن نُصیر نمیری (م بعد از 254ق)۲ است. طریق مؤلف به این کتاب چنین است:
۰.و أخبرنی أبوعبدالله بن محمد بن یعقوب المیدانی۳ و لَقیتُه و هو شیخٌ کبیرٌ فی الموصل، عن محمد بن عبدالله النیسابوری، عن أحمد بن العباس، عن الحرس، عن إبراهیم بن عمر المکفوف، عن إبراهیم بن یزید، عن أبی جعفر الباقر و أبی عبدالله الصادق، و قد سألوهما عن الکرسی و صفة الخلق، فقالا: و هو کتابٌ مُتَرجَم بکتاب الکرسی و العلم و القدرة و لقد اختصرنا منه موضع الحاجة إلیه...۴
چنانچه مرجع ضمیر «ی» در تعبیر «أخبرنی» خود او بوده باشد، بر این نکته دلالت دارد که محمد بن نصیر نمیری متن کتاب الکرسی را در اختیار داشته و سفری به موصل نیز داشته است. فریدمن کتاب الکرسی را با نوعی تردید به ابوعبدالله محمد بن یعقوب مدائنی نسبت داده است.۵
نقل قول دیگر، تقریباً یک سده بعدتر در رسالهای منسوب به مؤلف نُصیری محمد بن علی جِلی قابل مشاهده است. بنا بر برخی گزارشها، محمد بن علی جِلی در سال 357ق، نقل حدیث کرده،۶ در سال 370 در بیروت۷ و سالهای 397۸ و 399ق،۹ در حلب بوده است؛ اما برونو پائولی، بدون اشاره به منبع خود، تاریخ وفات او را سال 1007م (398 - 399ق) یا 1009م (399 - 400ق) ذکر کرده است.۱۰ محمد بن علی جِلی در کتاب حاوی
1.. در این باره در ادامه توضیحات تفصیلی خواهد آمد.
2.. این تاریخ را آرون فریدمن برای زمان وفات محمد بن نصیر ذکر کرده است. ر.ک: The Nuşayrī-‘Alawīs, pp. ۶-۷.
3.. در متن چنین گزارش شده است، اما ظاهراً «المدائنی» درست است. ر.ک: حقائق أسرار الدین، ص۸۰.
4.. کتاب المثال و الصورة، ص۲۲۷ - ۲۲۹. برای مشابه آن به نقل از «کتاب الأظلة»، ر.ک: حقائق أسرار الدین، ص۴۱، ۴۵، و تحریر کاملتر ص۷۱ به بعد.
5.. The Nuşayrī-‘Alawīs, Appendix ۲, p. ۲۷۸-۲۷۹.
6.. الرسالة المرشدة، ص۱۷۷. متأسفانه در طریق نقل هیچ اشارهای به مکان تحدیث نشده است.
7.. همان، ص۲۰۳.
8.. رسالة موضحة، ص۱۸۴.
9.. مجمع الأخبار، ص۱۵۸.
10.. "La diffusion de la doctrine nusayrie", p. ۲۲.