مدرسه حدیثی امامیه در بغداد

(در عصر حضور)

سید اكبر موسوی تنیانی^۱

چكیده

مركز حدیثی بغداد در تاریخ فكر امامیه هماره با اهمیت بوده است. لذا آگاهی از تاریخ حدیث امامیه در بغداد، ما را در تحلیل تاریخ امامیه یاری‌رسان خواهد بود. در این نوشتار نشان داده شده است كه با مهاجرت اصحاب امامیه از كوفه به بغداد و نیز با تلاش اصحاب بغدادی تبار، مدرسه حدیثی امامیه در اواخر سده دوم پای گرفته و تا پایان نیمه اول سده سوم نیز فعال بوده است. مدرسه حدیثی بغداد یكی از تأمین‌كنند‌گان مهم حدیث برای سایر مناطق امامی‌نشین بوده است و در این مدرسه بسیاری از آثار حدیثی برای نخستین بار تألیف شده و در دوره‌های بعد در تدوین جوامع حدیثی مورد استفاده قرار گرفت. هم‌چنین در این مقاله نشان داده شده كه خاندان‌های حدیثی امامیه بغداد در شكوفایی مدرسه حدیثی این شهر نقش‌آفرین بوده‌اند. در پایان به افول مدرسه حدیثی بغداد در اواخر نیمه اول سده سوم بر اثر فشارهای سیاسی خلافت عباسی اشاره شده است.

كلیدواژه‌‌ها: مدرسه بغداد، تاریخ حدیث امامیه، خاندان‌های حدیثی امامیه.

درآمد

حدیث امامیه در طول حیات خود بسان سایر پدیده‌های فكری و فرهنگی، تحولات و تطوراتی داشته است. میراث جریان حدیثی امامیه _ كه همانند سایر جریان‌های فكری امامی ریشه در مدرسه كوفه داشت _ در دوره‌های بعدی از كوفه به سایر جوامع شیعی راه‌ پیدا كرد. یكی از مناطقی كه بسیار تحت تأثیر جریان‌های كوفی، به خصوص جریان حدیث‌محور