مدرسه حدیثی امامیه در بغداد - صفحه 153

با وجود این نقل و انتشار حدیث امامیه مورد خوشایند دستگاه خلافت نبوده است. به همین دلیل است كه خواهر محمد بن ‌ابی‌عمیر، از محدثات نامدار، پس از دستگیری ابن ‌ابی عمیر به ناچار اقدام به دفن کتاب‌های وی می‌نماید. با این همه، در پاره‌ای از منابع به برخی از مجالس علمی و حدیثی اصحاب امامیه در بغداد اشاره شده است كه مجلس ابن ‌ابی عمیر۱ و نوح بن ‌شعیب بغدادی از آن جمله‌اند.

5. خاندان‌های حدیثی امامیه در بغداد

با بررسی پاره‌ای از منابع رجال‌شناسی به برخی از بیوتات علمی و حدیثی امامیه بر می‌خوریم كه برخی از آنها در شهر بغداد سكونت داشته و در آن جا نیز فعالیت‌های علمی خویش را پیگیری می‌كردند و در شكوفایی مدرسه حدیثی امامیه در بغداد نقش‌آفرین بوده‌اند. هر چند در این دوران شمار این خاندان‌ها در بغداد، مانند دوده‌های امامی كوفه فراوان نیست، اما با وجود این، حضور آنها در مدرسه حدیثی بغداد پررنگ و قابل توجه است.

یكی از مشهورترین خاندان‌های علمی و سیاسی امامیه در بغداد، خاندان آل یقطین است. علی بن ‌یقطین،كارگزار عباسیان و از اصحاب امام كاظم علیه السلام، برجسته‌ترین فرد این دودمان به شمار می‌آید.۲ برادران وی خزیمه، عبید و یعقوب نیز همگی از اصحاب آن حضرت بودند.۳ فرزندان او احمد، حسن و حسین هم در زمره عالمان و محدثان امامیه قرار داشتند.۴ محمد، احمد و جعفر فرزندان عیسی بن ‌عبید بن‌ یقطین نیز از محدثان امامی بغداد به شمار می‌روند۵ و محمد بن ‌عیسی بن ‌عبید سرشناس‌ترین چهره آنها است. افزون بر اینان، می‌توان به محدثان دیگری از این خاندان مانند محمد بن‌عبدالله یقطینی بغدادی، ابراهیم بن ‌محمد یقطینی و قاسم بن‌ علی یقطینی، ساكن قم نیز اشاره كرد.۶ یونس بن ‌عبدالرحمن از اصحاب ممتاز امام رضا علیه السلام و فرزند وی محمد بن ‌یونس بن ‌عبدالرحمن از اصحاب امام رضا علیه السلام و امام جواد علیه السلام، و هم‌بند محمد بن ‌ابی‌عمیر در

1.. اختیار معرفة‌ الرجال، ج۲، ص۸۵۵ و ۸۵۶.

2.. فهرست الطوسی، ص۱۵۴ و ۱۵۵.

3.. اختیار معرفة الرجال، ج۲، ص۷۲۹.

4.. رجال النجاشی، ص۴۵؛ اختیار معرفة الرجال، ج۱، ص۳۷۱؛ رجال الطوسی، ص۳۵۵.

5.. اختیار معرفة الرجال، ج۲، ص۷۷۹؛ رجال النجاشی، ص۳۳۳؛ الخصال، ص۳۸۸.

6.. هدایة الکبری، ص۳۵۳؛ فرج المهموم، ص۹۵؛ رجال النجاشی، ص۳۱۶.

صفحه از 159