دیگر منابع شاهد آن هستیم. بنا بر این، کسی که جویای گزارشی واقعی از عاشورا است، نباید مقتل ابوالفرج از دسترس او خارج باشد.

شیوه روایی و تأکید بر نقل اسناد توسط ابوالفرج موجب شده که امکان نقد سندی در روایات او فراهم شود، و نیز از این ناحیه، امکان احیای اثر از بین رفته ابومخنف در مقتل نیز (تا حدی که ابوالفرج از آن نقل کرده) امکان‌پذیر شده است. ابوالفرج اخبار مربوط به حادثه کربلا را از راویانی چند نقل کرده، اما بخش اصلی حادثه، یعنی شهادت امام حسین علیه السلام و مقدمات آن را از ابومخنف نقل کرده است و در میان واسطه‌های میان او و ابومخنف، گاه نام نصر ‌بن مزاحم منقری^۱ و گاه نام ابوالحسن مدائنی^۲ آمده است.

وی روایاتی نیز از امام سجاد علیه السلام، امام باقر علیه السلام و امام صادق علیه السلام در این زمینه نقل کرده است.^۳ ابوالفرج در برخی موارد، اشعاری نیز از شعرای مرثیه‌سرا همچون کمیت ‌بن ‌زید اسدی^۴ و سلیمان ‌بن قته^۵ آورده است.

نکته‌ای دیگر که مهم به نظر می‌رسد، آن است که روایت ابوالفرج را باید روایت ترکیبی دانست؛ زیرا وی روایت ابومخنف را از طریق نصر بن‌ مزاحم و ابوالحسن‌ علی‌ بن ‌محمد مدائنی با روایت عمار دهنی و روایاتی از جابر جعفی^۶ با هم ترکیب کرده و روایت خود را سامان داده و خود نیز به این مطلب تصریح می‌کند. بنا بر این، روایت او روایت نقل به معنا است.^۷ به همین دلیل باید در روایاتی که به نظر می‌رسد، نقل به معنا است و در کتب روایی تاریخی ثبت شده، دقت فراوان داشت. گفتنی است مطالبی در روایت ابوالفرج بیان شده که در روایت ابومخنف و عمار دهنی وجود ندارد و احتمال دارد این قسمت‌ها از روایت نصر ‌بن ‌مزاحم باشد.

سعی این پژوهش برآن بوده است تا منقولات مربوط به مقتل الحسین علیه السلام کتاب