می‌فرستاده۱ او را اعقل و افضل خاندان ساسانی کرده بود.۲
سال حکومت وی بنا بر تصریح اکثر مورخان 629 و 630 م، گفته شده است.۳
بنا بر این، سلطنت او معاصر با آخرین سال حیات پیامبر و همزمان با رحلت رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم بوده است.۴ برخی منابع نیز سالهای سلطنت او را معاصر با خلافت ابو بکر۵ و اوایل خلافت عمر۶ دانسته‌اند.
بعد از مرگ پوراندخت، بار دیگر مردم فارس مضطر شدند و دختر بزرگتر خسرو پرویز را به اتفاق آرا بر تخت نشاندند.۷ مدت سلطنت او را چهار ماه و شش ماه بیشتر ندانسته‌اند.۸
در حسن عقل سلوک و تدبیر و روش مملکت‌داری، گسترش عدل و داد او نیز به فراوانی سخن گفته شده است.۹ این گفته معروف او که: پادشاه، چه زن باشد چه مرد، باید سرزمینش را نگه دارد و به داد رفتار کند، نشان از تیزهوشی و دانایی وی دارد. ۱۰
بر مبنای این گزارش‌های تاریخی _ که بیشتر، مورخان مسلمان آن را روایت نموده‌اند _ دو نکته در بحث تاریخی این روایت قابل رمزگشایی است.
اگر زمان سلطنت پوراندخت (ملکه اول) معاصر ابو بکر و اوایل خلافت عمر باشد، نقل این حدیث از پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم جز وضع نیست. و اگر زمان سلطنت ملکه، معاصر رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم باشد، رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم منافی با روشی و مشی ملکه سخن گفته، در حالی که شیعه و سنی نقل دیگری در این خصوص از غیر از ابی بکره نداشته‌اند و لذا متهمٌ‌به این سخنانِ مغایر با حقیقت تاریخی، جز ابی بکره نیست.
1.. زین الاخبار، ص۱۰۱.
2.. شاهنامه ثعالبی، ص۳۵۵.
3.. ایران و شرق باستان، ص۴۶۷؛ تاریخ اجتماعی ایران، ج۱، ص۶۲۳؛ دانشنامه تاریخ، ج۸، ص۳۸۶؛ تاریخ تطبیقی ایران، ص۷۲؛ بررسیهای تاریخی، ص۲۶.
4.. تاریخ بلعمی، ج۲، ص۸۴۶؛ فهرس التواریخ، ص۲۵.
5.. اخبار الطوال، ص۱۴۴.
6.. دانشنامه تاریخ، ج۱، ص۳۸۶.
7.. مجمع الانساب، ص۲۵۴؛ شاهنامه ثعالبی، ص۳۵۵.
8.. چهار ماه: روضة اولی الالباب فی تواریخ الاکابر و الانساب، ص۶۷؛ تاریخ گزیده، ص۲۵؛ تاریخ بلعمی، ج۲، ص۸۴۸ و شش ماه: تاریخ الطبری، ج۲، ص۷۸۴؛ النهایة، ج۵، ص۲۲۵.
9.. روضة اولی الالباب فی تواریخ الاکابر و الانساب، ص۶۷؛ تاریخ الطبری، ج۲، ص۸۴۸؛ تاریخ گزیده، ص۱۲۵؛ مجمع الانساب، ص۲۵۲؛ نظام التواریخ، ص۵۴؛ شذرات الذهب فی اخبار من ذهب، ص۱۰۲؛ شاهنامه ثعالبی، ص۳۵۵؛ تاریخ کامل ایران، ص۱۰۵.
10.. تاریخ و سکه شناسی پادشاهی پوراندخت، ص۲۱.
