در انتهای تحلیلِ متن لازم است، اندکی به شخصیت تاریخی ابی بکره پرداخته، نظریات شارحان و رجالیون را درباره وی بازنمایی کنیم.
رجال‌شناسان ابو بکره را کنیه نفیع بن مسروق یا مسروح می‌دانند.۱ مادر وی سمیه بوده و او برادر مادری زیاد بن ابیه (یا ابو سفیان) است.۲
وی در طائف برده بوده و در جریان فتح طائف اسلام آورده و به دست پیامبر آزاد شده است.۳ او پس از فتح بصره در آن‌جا مقیم شده است.۴
ابو بکره در جنگ جمل از هر دو گروه، کناره گرفت و در دلیل کناره‌گیری خود گفت از پیامبر شنیده است که فرمود:
۰.لن یفلح قوم و لّوا امرهم امرأة.۵
سخنی که اگر حقیقت داشت، باید در این حادثه از زبان علی علیه السلام شنیده می‌شد؛ در حالی که گفته شده هنگامی که علی علیه السلام بعد از جنگ جمل وارد بصره گردید، ابو بکره را دیده و به او فرمود: نشستی و منتظر نتیجه ماندی؟ ابو بکره دست به سینه گذاشت و گفت: دردی آشکار دارم و گر چه علی عذر او را پذیرفت،۶ اما در جنگ صفین نیز علی علیه السلام را همراهی نکرد.۷
از شیوه زندگی و سخنان وی برمی آید که گویا شخصیتی غیرجنجالی و عافیت‌طلب بوده است. می‌توانیم در وجود او شخصیتی ناپایدار، شناور و نیازمند به تکیه‌گاهی را ملاحظه کنیم که گرایش به قدرت‌های سیاسی و مذهبی و انزواطلبی در فتنه‌های اجتماعی از بارقههای آن است. او قدرت خود را نه در حمله، بلکه در دفاع نشان داده است.
بنا بر این، حادثه جمل نقش تعیین‌کننده‌ای در تولید این گونه نسخه‌های خصمانه علیه زنان داشته است؛ گر چه در منابع، عایشه تنزیه شده و به خاطر توبه از این عمل، جایگاه خود را باز یافته است، ولی این حرکت اجتماعی موجب برانگیخته‌شدن احساسات ضد زنان در بصره و کوفه شده است.
1.. طبقات ابن سعد، ج۱، ص۱۵.
2.۵. الاستیعاب، ج۴، ص۲۴؛ الاصابة فی تمییز الصحابة، ج۲، ص۵۴۲.
3.. تهذیب التهذیب، ج۱، ص۴۶۹؛ البدایة و النهایة، ج۵، ص۳۴ .
4.. فتوح البلدان، ج۱، ص۶۴۱.
5.. صحیح البخاری، ج۵، ص۱۳۶.
6.. النهایة، ج۳، ص۲۵۶.
7.. البدایة و النهایة، ج۵، ص۳۴۲.
