شامل است.۱
تحلیل مستندشناختی نظریه مؤلف
استفاده اطلاق از این عبارت حاکی از آن است که مؤلّف، نظر پیشینیان در دلالت شیوعی اطلاق بر اساس لفظِ قابل انطباق بر مصادیق متعدد۲ را درست نمی‌داند؛ بلکه اطلاق را ناشی از فقدان قیود _ که رویکرد متأخرین در این زمینه است۳ _ می‌داند. طبق این تحلیل، اطلاق کلام که محصول عدم اختصاص سخاوت به نوع خاصّی از آن است، مستند مؤلّف محترم در این استفاده است.
گفتنی است برخی نکات مهم در تمسّک به اطلاق که در این مبحث گذشت، مانند تشکیل «خانواده حدیث» فحص از مقید برای ارزیابی سعه اطلاق یا تقویت آن، در موارد متعدد دیگر نیز در روش مؤلّف به کار رفته است.۴
5. تمسّک به سعه عمومات
مؤلّف در بررسی برخی از عمومات، ابتدا آیات و روایات مرتبط با آن بحث را جمع‌آوری می‌کند و پس از اتمام این فحص _ که شرط اولیه در تحلیل هر گونه عموم و تخصیص است۵ _ در برخی موارد _ که وجود مخصّص برای ایشان احراز نشده است _ بر سعه عموم تأکید دارد. در این بخش از تحقیق به ذکر این موارد بر حسب ابزار عموم و بیان مبانی اصولی آنها خواهیم پرداخت:
الف. عموم حاصل از «ألْ»
نظریه مؤلّف در ذیل عبارت «یا أَحْمَدُ! لَیسَ كُلُّ مَنْ قالَ: أَنَا احِبُّ اللَّه، أَحَبَّنی، حَتّی... وَ فِی الفَرآئِضِ مُجْتَهِداً»۶ از حدیث معراج که در وصف محبّان خدا است:
۰.منظور از فرایض، تنها فرائض خاصّ چون نماز و زکات و... نیست، بلکه هر چه را در راه بندگی حقیقی الهی بر بنده لازم است انجام دهد، شامل است.۷
1.. سِرُّ الإسراء، ج۴، ص۵۸.
2.. معالم الدین، ص۱۵۰؛ قوانین الأصول، ص۳۲۱.
3.. محاضرات فی أصول الفقه، ج۵، ص۱۵۱.
4.. رک به: سِرُّ الإسراء، ج۴، ص۳۶؛ ج ۴، ص۶۶؛ ج ۴، ص۷۶.
5.. أجود التقریرات، ج۱، ص، ۴۸۹؛ محاضرات فی أصول الفقه، ج۵، ص۲۷۱.
6.. الوافی، ج۲۶، ص۱۵۱.
7.. سِرُّ الإسراء، ج۴، ص۳۶۴ - ۳۶۲.
