و ضم هر دو اتباعا للاوّل و كسر هر دو اتباعا للثانى ^۱ و هر سه وجه قرائت شده [در]فاتحه فاتحه .

قوله : أشهدنا مشهد أوليائه

أشهد در اين جا مشتق است از شهود مثل حضور وزنا و معنىً و از اين قبيل است : «الشاهد يرى ما لا يرى الغائب» يعنى : حاضر چيزى را مى بيند كه نمى بيند آن را غايب . پس «أشهدنا» در اصل به معنى «أحضرنا» ^۲ و در اين مقام عبارت است از اين كه به توفيق حضرت كريم ميسَّر شده براى ما حضور اين مقام واجب التعظيم .
و مشهد در اين جا اسم مكان [است] و در مشتق منه آن چند چيز محتمل است :
اوّل : شهود به معنى حضور چنانچه صاحب مجمع البحرين گفته كه : «المشهد محضر الناس ، ومنه المشهدان» ^۳ و همانا مرادش اين است كه در عرف عام تخصيص يافته مشهد مطلق به دو روضه بيضا ضياى : مشهد علىّ مرتضى و ديگرى امام رضا ـ عليهما التحية والثناء ـ نظير اختصاص النجم به ثريا پس منافات ندارد با اين كه ساير روضات مقدَّسات را به حسب لغت مشهد توان گفت و بنابر اين ، اطلاق مشهد اولياء در اين زيارت جامعه بر هر يك از روضات ائمه هدى عليهم السلام منافات با معروف ندارد ؛ چه مراد به آن در اين مكان محض معنى لغوى است ، يا اين كه چون در اين جا اضافه شده به «اولياء» مطلق نيست .
دويم : شهادت به معنى «علم» . ^۴
سيم : شهادت به معنى معاينه و ديدن به چشم ^۵ و هر دو معنى در بعض ادعيه بالاى سر مروى است كه : «أشهدُ يا مولاي أنّك تشهد مقامي و تسمع كلامي» ^۶ چه معنى اين است كه : مى دانم اى آقاى من اين را كه تو مى بينى مقام و ايستادن مرا در خدمت تو و