و در اين وقت مراد به اولياء يا خصوص مزور است و يا همه ائمه هدى ـ عليهم التحيّة والثناء ـ به اعتبار اين كه ايشان نسبت به هر يك از رعيّت خود قائم مقام او بلكه از قبيل آباء كرام اند و لهذا تعبير از ايشان به «الذين» شده در قرآن ؛ چنانچه مروى است در تفسير كريمه «وَ بِالْوَ لِدَيْنِ إِحْسَانًا»^۱ . و مناسبت اضافه اولياء به اين معنى به خداوند خبير ظاهر شد از اين تقرير . و محكى است كه مراد به «مشهد» مكان شهادت به معنى كشته شدن در راه خدا و مراد به «اولياء» خصوص آن مزور باشد يا مجموع ائمه هدى عليهم السلام و تعبير از ايشان به اولياء يا به اعتبار اوْلى به تصرّف بودن و يا به اعتبار نصرت و يا به اعتبار محبت و يا به اعتبار قيمومت باشد .
و بالجمله اگر متذكر احتمالات معروضه در اين عبارات شوى و آنها را در يكديگر ضرب و مجموع را در محتملات عبارت سابقه نيز ضرب كنى ، وجوه محتمله در اين كلامِ بلاغت آثار افزون خواهد بود از ده هزار ؛ تركنا التفصيل كراهة التطويل .
اگر گويى كه : اراده خصوص آن [يك] مزور از لفظ اولياء ـ چنانچه لازم مى آيد در بعضى صورت ها ـ بر جواز تعبير از مفرد به لفظ جمع مبتنى است و اين بدون نكته صحيح نيست ؛ گوييم كه شايد نكته در اين مقام تعظيم آن مزور عليه السلام باشد ، چنانچه شيخ طبرسى رحمه اللهدر ذيل كريمه «إِنَّمَا وَلِيُّكُمُ اللَّهُ» الخ التزام كرده ^۲ ؛ چه اوّلاً نقل كرده كه صاحب كشّاف بعد از اعتراف به اين كه مراد به «وَالَّذِينَ ءَامَنُواْ» الخ در اين آيت غير على عليه السلام نيست ، گفته كه نكته جمعيت در آن اين است كه مردم رغبت در چنين فعلى كنند و بدانند كه سجيّت مؤمن مى بايد بر اين وجه باشد كه در اثناى نماز نيز رغبت در برّ و احسان نمايد . و ثانيا گفته [است] كه : «قد اشتهر في اللغة العبارة عن الواحد بلفظ الجمع للتعظيم ، فلا يحتاج إلى الاستدلال عليه» . ^۳
و فقير گويد كه بيايد آنچه در باب «ما نصّ اللّه عز و جل ورسوله على الأئمّة عليهم السلام . . . الخ» از