رجبيّه (شرح زيارت رجبيّه) - صفحه 417

من لَبِسَ العِزَّ وهو لَهُ أهل» ۱ ، انتهى .
و فقير گويد كه اقوال فقها در وزن درهم مختلف است و آنچه فاضل مشار اليه فرموده ، اكثر اوزان و احوط است و موافق است با وزن درهمى كه در سال نود و پنج هجرى در نهرتيرى ـ بكسر تاء قرشت و ياء حطّى و راء قرشت و قصر ـ كه از بلاد اهواز است ، ۲ به خط كوفى سكه شده و نيز با نصف درهمى [كه] به همين خط سكه شده در تبريز و تاريخش محو شده و هر دو الحال كه اواخر ربيع الثانى سال هزار و يكصد و بيست و سه هجرى است نزد فقير موجود است ؛ چه وزن درهم موصوف موافق چهارده نخود متوسط و وزن نصف درهم مطابق هفت نخود است و چهارده نخود مساوى است با سه دانگ و نيم مثقال صيرفى ؛ بنا بر اين كه مثقال صيرفى عبارت است از هم وزن بيست و چهار نخود متوسط چنانچه در اين عصر ميان صرّافان متداول و متّفق عليه است . و چون عيار نقره درهم و نصف درهم فقير با عيار نقره زرهاى صاحبقرانى موافق و آن زرها از قرار مثقالى يكصد و بيست و پنج دينار فارسى خرج مى شود ، چنانچه پنجشاهى مسكوك زر صاحبقرانى كه متقلّبه چيزى از آن كم نكرده باشند دو مثقال صيرفى است ، پس اگر يك مثقال نقره مسكوك صاحبقرانى از قرار يكصد و بيست دينار فارسى خرج مى شد ، درهم مزبور مطابق هفتاد دينار فارسى مى بود بلا زيادةٍ و لا نقصان ؛ اما چون پنج دينار فارسى اضافه تر خرج مى شود ، اين است كه فاضل مشار اليه قيد تقريب در هفتاد دينار كرده . و ايضا چون درم شاهى عبارت است از سه مثقال صيرفى كه الحال بيان شد ، ظاهر مى شود كه صد درم موصوف ، هم وزن سيصد مثقال صيرفى است ، و چون مُد ، چهار يكِ صاع است و صاع بنا بر مشهور سيصد و چهارده مثقال و ربع صيرفى است كه عبارت است از يك من تبريز و چهارده مثقال و ربع ؛ چنانچه فاضل در مبحث فطره همين كتاب

1.الأمالي ، صدوق ، ص ۵۴۸ ، مجلس ۸۰ ؛ ثواب الأعمال ، ص ۵۸ ؛ روضة الواعظين ، ج ۲ ، ص ۴۰۰ ؛ الإقبال ، ص ۶۸۱ .

2.ر.ك : معجم البلدان ، ج ۱ ، ص ۲۸۵ ؛ منوچهرى مى گويد : بزن اى ترك آهو چشم اهوازى نهرتيرىكه باغ و راغ و كوه و دشت پر ماه است و پر شعرى.

صفحه از 527