رجبيّه (شرح زيارت رجبيّه) - صفحه 486

چيزهاى عجيب به تو نسبت مى دهند! پس اگر مصلحت دانى ، چيز غريبى به من مى نماى كه من آن را از تو نقل كنم . آن حضرت فرمود كه : چه چيز مى خواهى؟ گفتم كه : مى خواهم پدرم و مادرم زنده شوند . آن حضرت فرمود كه : به منزل خود برو ؛ چه من ايشان را زنده كردم . پس به منزل خود رفتم و قسم به خدا كه ايشان را در خانه زنده ديدم . پس ده روز زنده بودند و بعد از آن حق تعالى ايشان را مى راند . ۱

قوله : وما تزداد الأرحام و ما تغيض

اقتباس است از آيت سوره رعد و عكس ترتيب آيه براى رعايت فواصل اين زيارت نامه است و اصل آيت چنين است كه : «اللَّهُ يَعْلَمُ مَا تَحْمِلُ كُلُّ أُنثَى وَ مَا تَغِيضُ الْأَرْحَامُ وَ مَا تَزْدَادُ وَ كُلُّ شَىْ ءٍ عِندَهُ بِمِقْدَارٍ»۲
«ما» در مواضع ثلاثه ، مصدريه و موصوله مى تواند بود و «تغيض» را بر متعدّى و لازم حمل مى توان نمود . اما «ازداد» از باب افتعال و لازم است . «الغيض» فرو برون آب در زمين و فرو رفتن و كم شدن آن ؛ صاحب مجمع البحرين گفته :
غاض الماء يغيض [غيضا] من باب سار ، [ومغاضا] أي قلّ و نضب في الأرض ، [وانغاض مثله] ، وغيض الماء : فعل به ذلك. ۳
و «الازدياد» مصدر باب افتعال : افزون بودن چيزى . صاحب قاموس گفته كه : «زاده اللّه خيرا و زيّده ، فزاد و ازداد» ۴ انتهى .
و فاضل لاهجى گفته : مى تواند كه «تغيض» و «تزداد» هر دو متعدى باشند .
و در ترجمه آن گفته كه : «خداى تعالى مى داند آنچه را كه افزون كنند رحم ها از مدّت حمل» انتهى .
و متعدى بودن «ازداد» محلّ تأمّل است ؛ به اعتبار اين كه باب افتعال متعدى نمى باشد مگر نادرا ؛ چنانچه صاحب قاموس در ماده قحش ـ به قاف وحاء حطّى و شين

1.بحار الأنوار ، ج ۴۹ ، ص ۶۰ ، ح ۷۸.

2.سوره رعد ، آيه ۸ .

3.مجمع البحرين ، ج ۳ ، ص ۳۴۷ (غيض).

4.ر. ك : القاموس المحيط ، ج ۱ ، ص ۲۹۹ (زود).

صفحه از 527