تشريق ، دهم و يازدهم و دوازدهم ذى حجه است ، لازم مى آيد كه مدّت / 50 / حمل آن حضرت صلى الله عليه و آله يا سه باشد و يا پانزده ماه و اگر مدّت حمل زياد بر يك سال تواند ، اشكال مرفوع است بلا اشتباه و اگر نتواند بود ـ چنانچه مذهب اماميه است ـ جواب هاى ديگر گفته شده : يكى اين كه شايد اين از خواصّ آن حضرت صلى الله عليه و آله باشد ، هر چند در روايات مشهوره اِشعارى به آن نشده و ديگرى اين كه شايد از قبيل خرق عادت باشد و ديگرى اين كه شايد ايام تشريق غير ذى حجه باشد .
استاد قدس سره گفته كه :
مراد ايام تشريق ، موسم حج نيست ، بلكه تشريق در اصل به معنى رفتن به جانب مشرق باشد و در اين جا عبارت است از رفتن بزرگان قريش از مكه در تابستان سوى طائف كه در جانب مشرق مكه است و به آن تقريب ، نزول ايشان در منى واقع شده و در آن اوان نطفه آن والا گهر در صدف رحم آمنه مستقر گشته ـ انتهى ملخَّصا ـ .
و بعضى در رفع اين اشكال ، متشبّث به حساب نسى ء شده اند ۱ و تفصيل آن را در ذخرالعالمين في شرح دعاء الصنمين نقل كرده ام .
تنبيه آخر
در عدد جنين كه در رحم مخلوق شود نيز اقوال هست و خلافى در اين نيست كه دو تا بسيار است ؛ بلكه در اخبار معتبره مروى است كه : حوا عليهاالسلامپانصد مرتبه زاييد و هر بار يك پسر و يك دختر از او متولد مى گرديد. ۲ و نزد فقير چند سال قبل از اين به نقل ثقات معلوم شد كه يكى از مشاهير از يك حمل چهار دختر زاييد كه يكى از آنها زنده ماند و سه تاى ديگر تلف و سلف گرديد .
1.شهيد ثانى رحمه الله فرموده است : اَعراب موسم حج را هر دو سال در يك ماه انجام مى دادند ، يعنى دو سال در ذى الحجه و دو سال در محرم و دو سال در ماه بعد از آن به ترتيب. بنا بر اين هر ۲۴ سال يك بار حج به جاى اصلى آن يعنى ذى الحجه مى رسيد. اين مطلب يكى از معانى «نسى ء» است كه قرآن كريم از آن نهى فرموده است. با اين حساب ايام تشريق هر دو سال در يك ماه بوده است و تشريقى كه مربوط به حمل پيامبر صلى الله عليه و آله است ، در ماه جمادى الاولى بوده و مدّت حمل ايشان حدود ده ماه مى شود و قابل قبول است. ر.ك : بحار الأنوار ، ج ۱۵ ، ص ۲۵۲.
2.تفسير العيّاشي ، ج ۱ ، ص ۲۱۶ ؛ بحار الأنوار ، ج ۱۱ ، ص ۲۱۸ و ۲۴۴.
