الإيمان ، والإسلام لا يشرك الإيمان ، والإيمان يشرك الإسلام ، وهما في القول والعمل يجتمعان... ^۱ الحديث ، خلاصه معنى اين كه : «ايمان چيزى است كه رسوخ در دل به هم رساند و مُفضى به تحصيل رضاى الهى شده و تصديق آن كرده ، عمل به طاعت خدا و گردن نهادن به فرمان او تعالى . و اسلام چيزى است كه ظاهر مى شود از مكلَّف كه عبارت است از قول / 52 / شهادتين يا عمل ظاهرى بما جاء به النبى و آن است آن چيزى كه هفتاد و سه فرقه امّت پيغمبر بر آن اند ، يا اين كه ناجى يكى از ايشان است و به آن محفوظ مانده خون ها و بنا بر آن بخش مى شود ميراث ها و جايز است نكاح ها و اجتماع مى كنند بر نماز و زكات و روزه و حج . پس به سبب اين اعمال ظاهرى كه مشترك است ميان قائلين به نبوت پيغمبر صلى الله عليه و آله مردم از كفر بيرون مى روند و اضافه به ايمان مى شوند ؛ به اين معنى كه هر يك از اين هفتاد و سه فرقه ، اِسناد ايمان به خود مى كنند . اسلام شريك ايمان نيست ؛ به اين معنى كه از او مفارقت مى كند ؛ اما ايمان شريك اسلام است كه از او جدا نمى شود و مورد اجتماع ايشان اقرار به زبان است و عمل به اركان» .
و منها : در «كتاب الحجّة» كافى در «باب التسليم و فضل المسلمين» مروى است كه : قال أبو عبد اللّه عليه السلام : لو أنّ قوما عبدوا اللّه وحده لا شريك له وأقاموا الصلاة وآتوا الزكاة وحجّوا البيت وصاموا شهر رمضان ثمّ قالوا لشيء صنعه اللّه أو صنعه رسول اللّه صلى الله عليه و آله ألّا صنع خلاف الذي صنع أو وجدوا ذلك في قلوبهم لكانوا بذلك مشركين ، ثمّ تلا هذه الآية : «فَلَا وَرَبِّكَ لَا يُؤْمِنُونَ حَتَّى يُحَكِّمُوكَ فِيمَا شَجَرَ بَيْنَهُمْ ثُمَّ لَا يَجِدُواْ فِى أَنفُسِهِمْ حَرَجًا مِّمَّا قَضَيْتَ وَيُسَلِّمُواْ تَسْلِيمًا»^۲ ثمّ قال أبو عبد اللّه عليه السلام : عليكم بالتسليم. ^۳ ملخص معنى اين كه : «حضرت صادق عليه السلام فرمود كه : اگر قومى طريق عبادت خداى را به تنهاى او سپارند و مراسم نماز و زكات و حج و روزه ماه رمضان را به جاى آورند ، بعد از آن درباره حكم خدا يا رسول