رجبيّه (شرح زيارت رجبيّه) - صفحه 495

گويند كه : چرا خلاف اين را نكردند؟ يا اين معنى را به خاطر خود گذرانند ، هر آينه به سبب اين مشرك مى شوند» . بعد از آن امام عليه السلام براى شاهد اين دعوى خواند اين آيت را از سوره نساء كه : «پس نه ، قسم به پروردگار تو ـ اى محمد صلى الله عليه و آله ـ كه مؤمن نمى شوند جمعى كه دعوى ايمان مى كنند ، مگر اين كه حاكم كنند تو را در آنچه سَر به هم آورد ميان ايشان ، بعد از آن نيابند در خاطرهاى خود تنگى از آنچه تو حكم كردى بدان و قبول كنند فرمان تو را قبول كردنى . بعد از آن امام عليه السلام فرمود كه : بر شما باد به تسليم» . مراد از «ما شجر بينهم» حُكمى است كه قابل نزاع و خلاف حقيقى مستقر در آن باشد ، يعنى عقلهاى ايشان با وجود اتّصاف به انصاف نتواند كه رفع خلاف در آن كند ، مثل وجوب شرعى رباعيه ظهر و ثلاثيه مغرب و ثنائيه صبح و مثل قرار دادن پانصد دينار طلا ديه به جهت بريدن دستى به ناحق و وجوب بريدن دست دزد به ازاء ربع دينار طلا .
و در «مسألة اُخرى» جوابى اقناعى منقول است از سيد مرتضى ـ رحمه اللّه تعالى ـ چه سائل به اين روش سؤال نموده «شعر» :

بخمس مئين عَسجَد فديتما بالها قطعت في ربع دينار
و سيد رضى الله عنه در جواب فرموده كه «شعر» :

حراسة الدم أغلاها وأرخصهاحراسة المال فانظر حكمة الباري۱.۲
و ديگرى به اين نحو جواب گفته كه : لما كانت أمينة [كانت] ثمينة ، فلمّا خانت هانت ۳ . ۴

1.ر. ك : القواعد والفوائد ، شهيد اوّل ، ج ۱ ، ص ۱۴۲ و ج ۲ ، ص ۳۸۶ ؛ نضد القواعد الفقهيّة ، ص ۸۲ ؛ بحار الأنوار ، ج ۱۰۷ ، ص ۱۰.

2.در حاشيه آمده است : اين قسم نيز از مرحوم سيد رحمه الله نقل شده در ردّ ابى العلاء معرّى كه در شعر مذكور به شريعت مقدّسه ايراد كرده بود كه : عز الأمانة أغلاها وأرخصها ذل الخيانة فافهم حكمة الباري. پس جواب اقناعى نخواهد بود و حكمت و سرّ دست با امانت و دست با خيانت معلوم شد. حرّره مهدي عماد المحققين ـ عفي عنه ـ .

3.در حاشيه آمده است : اليد ثمينة ما دامت أمينة ، فلمّا خانت هانت ، اين عبارت به قانون اِعراب و نحو بهتر است از عبارت متن. لمحرّره.

4.ر. ك : القواعد والفوائد ، ج ۱ ، ص ۱۴۲ ؛ نضد القواعد الفقهيّة ، ص ۸۲ ؛ تفسير ابن كثير ، ج ۲ ، ص ۵۸.

صفحه از 527