روایاتی كه در آنها زراره به‌طور صریح یا ضمنی مورد ذم قرارگرفته، به سی عدد می‏رسد^۱ که در سه مورد آنها به لسان امام علیه السلام لعن شده است و در بقیه آنها در باره وی جرح وارد شده است. آیه الله خویی روایات ذم را به سه دسته تقسیم می‏نماید:

دسته اول. روایاتی که حاکی از شک زراره در امامت حضرت موسی بن جعفر علیه السلام است.^۲ روایات دسته دوم، بیان‌گر آن است که از زراره اموری سر زده است که منافی ایمانش تلقی شده است؛ مانند رأی‌گرایی^۳ و دسته سوم، روایاتی از امامان معصوم علیه السلام در قدح زراره و لعن وی نقل شده که از وی برائت جسته‏اند.^۴

گفتنی است، ذم به‌صورت لعن، در مجموع در سه روایت است که در دو مورد «زراره» به‌تنهایی و در دیگری به همراه «برید» مورد لعن واقع‌شده ‌است. این روایات عبارت‌اند از:

۱.حَدَّثَنِی أَبُو جَعْفَرٍ مُحَمَّدُ بْنُ قُولَوَیهِ، قَالَ حَدَّثَنِی مُحَمَّدُ بْنُ أَبِی الْقَاسِمِ أَبُو عبدالله الْمَعْرُوفُ بِمَاجِیلَوَیهِ، عَنْ زِیادِ بْنِ أَبِی الْحَلَّالِ، قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی عبدالله علیه السلام: إِنَّ زُرَارَةَ رَوَی عَنْكَ فِی الِاسْتِطَاعَةِ شَیئاً فَقَبِلْنَا مِنْهُ وَ صَدَّقْنَاهُ وَ قَدْ أَحْبَبْتُ أَنْ أَعْرِضَهُ عَلَیكَ! فَقَالَ: هَاتِهِ! قُلْتُ: فَزَعَمَ أَنَّهُ سَأَلَكَ عَنْ قَوْلِ اللَّهِ _ عَزَّ وَ جَلَّ _ «وَ لِلّهِ عَلَی الناسِ حِجُّ الْبَیتِ مَنِ اسْتَطاعَ إِلَیهِ سَبِیلًا»، فَقُلْتَ: مَنْ مَلَكَ زَاداً وَ رَاحِلَةً، فَقَالَ: كُلُّ مَنْ مَلَكَ زَاداً وَ رَاحِلَةً فَهُوَ مُسْتَطِیعٌ لِلْحَجِّ وَ إِنْ لَمْ یحُجَّ. فَقُلْتُ: نَعَمْ؟ فَقَالَ: لَیسَ هَكَذَا سَأَلَنِی وَ لا هَكَذَا قُلْتُ، كَذَبَ عَلَیّ وَ اللَّهِ كَذَبَ عَلَیّ وَ اللَّهِ، لَعَنَ اللَّهُ زُرَارَةَ لَعَنَ اللَّهُ زُرَارَةَ، لَعَنَ اللَّهُ زُرَارَة؛^۵

۰.زیاد بن ابی حلال می‏گوید به امام صادق علیه السلام عرض کردم: زراره در باره استطاعت مطلبی را از شما نقل می‏کند، دوست دارم که آن مطلب را به شما عرضه کنم که آیا از وی قبول کنیم و وی را تصدیق کنیم؟ امام پاسخ فرمودند: عرضه دار. عرض کردم: وی می‏گوید هر کس زاد و توشه‌ای دارد مستطیع است، اگر چه حج به ‌جا نیاورد. عرض کردم: این‌گونه است؟ امام فرمود: این‌گونه از من نپرسیده است و من نیز این‌گونه جوابی نداده‌ام. به خدا قسم بر من دروغ بسته است. و سه مرتبه فرمود: خداوند زراره را لعنت کند.

۲.حَدَّثَنِی حَمْدَوَیهِ، قَالَ حَدَّثَنِی مُحَمَّدُ بْنُ عِیسَی، عَنْ یونُسَ، عَنْ مِسْمَعٍ كِرْدِینٍ أَبِی سَیارٍ،