نمایه موضوعات خطبه اول

• حمد و سپاس خداوند و یاری و بخشش و هدایت طلبیدن از او: (اَلحَمدُلله أحمَدَهُ و أستَعینُهُ و أَستَغفِرُهُ، و أستَهدیهِ)،

• شهادت به پیامبری و رسالت حضرت محمد صلی الله علیه و آله و سلم: (وَ أنَّ مُحَمَّداً عَبدُهُ وَ رَسولُهُ)،

• اعلام ایمان به خدا و دشمنی با کافران: (وَ أَومِنُ به وَ لا أَکفُرُهُ وَ أُعادی مَن یکفُرُهُ)،

• اشاره به شرایط دوره بعثت: (أَرسَلَهُ بِالهُدی وَ النَّورِ وَ المَوعِظَةِ عَلی فَترَةٍ مِنَ الرُّسُلِ وَ قِلَّةٍ مِنَ العِلمِ وَ ضَلالَةٍ مِنَ النَّاسِ وَ انقِطاعٍ مِنَ الزَّمانِ وَ دُنُوٍّ مِنَ السَّاعَةِ وَ قَریبً مِنَ الأَجَلِ)،

• اشاره به اطاعت پیامبر به عنوان وسیله هدایت مردم: (مَن یطِعِ اللهَ وَ رَسوُلَهُ فَقَد رَشَدَ وَ مَن یعصِه فَقَد غَوی وَ فَرَّطَ وَ ضَلَّ ضَلالاً بَعیداً)،

• دعوت به تقوای الهی و تبیین مصادیق و آثار آن: (وَ أوصیکُم بِتَقوَی اللهِ)،

• اشاره به احوال انسان پس از مرگ: (و ذُخراً فیما بَعدَ المَوتِ حین یفتَقِرُ المَرءَ إِلَی مَا قَدَّمَ)،

• اشاره به بهره گرفتن مسلمانان از زندگی دنیوی، بدون این که در کار خدا کوتاهی کند: (خُذُوا بِحَظِّکُم وَ لَا تَفرَطُوا فی جَنبِ اللهِ)،

• دعوت مسلمانان به احسان و نیکی کردن در حق یک‌دیگر: (فَأَحسِنوُا کَمَا أَحسَنَ اللهُ إِلَیکُم)،

• امر به دشمنی کردن با کسی که دشمن خداوند است؛ (تبری): (وَ عَادُوا أَعدَاءَهُ)،

• دعوت به کثرت یاد پروردگار و تلاش برای آخرت: (فَأَکثِروُا ذِکرَ اللهِ وَ اعلَمُوا لِمَا بَعدَ الیومِ)،

• دعوت مسلمانان به اصلاح آن‏چه بین آنها و خداوند است: (فَإِنَّهُ مَن یصلِح مَا بَینُه وَ بَینَ اللهِ یکفیهِ اللهُ مَا بَینَهُ وَ بَینَ النَّاس).

خطبه دوم (خطبه جمعه آخر ماه شعبان)

این خطبه را پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم در جمعه آخر ماه شعبان ایراد فرموده‏اند. نکته قابل ذکر، این که فقط در منابع شیعی‏ به‏ خطبه اشاره شده است.^۱ شیخ کلینی‏ _ رحمة الله ‏علیه _ در الکافی، خطبه را به نقل از امام محمد باقر علیه السلام نقل می‏‏کند؛ بدین صورت که امام باقر علیه السلام می‏فرماید: پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم در جمعه آخر ماه شعبان پس از ستایش و ثنای خداوند این خطبه را ایراد فرمود. این خطبه فقط در منابع شیعی آمده است. شیخ صدوق سند خطبه را در الامالی چنین ذکر کرده است: