شاخصه‌های جامعه دینی با توجه به خطبه ‏های جمعه و عیدین پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم - صفحه 155

عَنْهُمَا فَتَسْأَلُونَ اللَّهَ فِیهِ حَوَائِجَكُمْ)،

• پناه بردن به خدا از آتش دوزخ: (وَ تَعُوذُونَ بِهِ مِنَ النَّار).

خطبه سوم: (خطبه پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم در امر به اقامه نماز جمعه)

این خطبه را پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم در امر به اقامه نماز جمعه ایراد فرموده‏اند و آن‌ طورکه از ظاهر خطبه برمی‏آید، این خطبه به فرمان خداوند به اقامه اولین نماز جمعه اشاره دارد. البته همان طور که گذشت، در باره اقامه اولین نماز جمعه مسلمانان نقل‏های تاریخی متعدد و مختلفی وجود دارد؛ اما آن‏چه که در باره این خطبه، قابل ذکر است، این است که با توجه به متن خطبه، پس از ایراد آن باید نماز جمعه اقامه شود. این خطبه هم در منابع شیعی و هم در منابع اهل‏سنت آمده است که البته منابع شیعی به نقل از منابع اهل‏سنت آن را ذکر کرده‏اند. ابن ماجه در سنن خود سند و متن خطبه را این‏‌چنین ذکر کرده است:

۰.حدثنا محمد بن عبد الله بن نمیر، ثنا الولید بن بکیر، ابو جناب (جناب)، حدثنی عبد الله بن محمد العدوی، عن علی بن زید، عن سعید بن المسیب، عن جابر بن عبدالله، قال: خطبنا رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم، فقال:

أَلا أَیهَا النَّاس تُوبُوا إلی رَبِّکُم قَبلَ أَن تَمُوتوُا، وَ بادِرُوا الاَعمالَ الصَّالِحَة أَن تَشغَلوُا...؛۱

۰.ای مردم، پیش از آن که بمیرید، به سوی پروردگار خود بازگردید و قبل از این که گرفتار شوید، به افعال نیک مبادرت ورزید...

نمایه موضوعات خطبه سوم

• دعوت مردم به توبه قبل از مرگ: (أَلا أَیهَا النَّاس تُوبُوا إلی رَبِّکُم قَبلَ أَن تَمُوتوُا)،

• مبادرت ورزیدن به کار نیک در دنیا قبل از عذاب گرفتاری در آخرت: (وَ بادِرُوا الاَعمالَ الصَّالِحَة أَن تَشغَلوُا)،

• توصیه به ذکر خدا و صدقه دادن به عنوان عاملی برای مستحکم کردن ارتباط بین انسان و خدا و اشاره به نتایج آن: (وَ صَلوُا الَّذی بَینَکُم وَ بَینَ رَبِّکُم بِکَثرةِ ذِکرِکُم لَهُ، وَ کَثرَةِ الصَّدَقَةِ فِی السِّرِ وَ العَلانیة)،

• فرمان به اقامه نماز جمعه و تشریح آن: (أَن اللهَ _ عَزَّ وَ جَلَّ _ قَدِ افتَرَضَ عَلَیکُمُ الجُمُعَة...)،

• اشاره به عواقب ترک نماز جمعه: (فَمَن تَرَکَهَا وَ لَه إِمَامٌ، فَلَا جَمَعَ اللهَ لَهُ شَملَهُ...)،

1.. سنن ابن ماجه، ج۱، ص۳۴۳.

صفحه از 180