خطبه بیان می‏‏فرمایند. در صحیح مسلم به روایت از جابر سند و متن خطبه این گونه نقل شده است:

۰.و حدثنا اسحاق بن ابراهیم و علی بن خشرم کلاهما، عن عیسی بن یونس، قال ابن خشرم: أخبرنا عیسی، عن أعمش، عن ابی سفیان، عن جابر بن عبد الله، قال: إِذَا جَاءَ اَحَدُکُم یومَ الجُمعَةِ و الأمامُ یخطُبُ فَلیرکَع رَکعَتینِ وَ لیتَجَوَزَّ فیهِما؛^۱

۰.هنگامی که یکی از شما در روز جمعه وارد مکان اقامه نماز جمعه می‏‏شود، در حالی که امام خطبه می‏‏خواند، پس خیلی کوتاه دو رکعت نماز تحیت بخواند.

خطبه ششم (جمعه)

از این خطبه فقط یک جمله بر جای مانده است و فقط در منابع اهل‏سنت به آن اشاره شده است. در برخی از این منابع، خطبه با یک جمله بیشتر و هم‏چنین، از طرق دیگری نقل شده است. در صحیح البخاری است که از پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم در حالی که بر بالای منبر خطبه ایراد می‏‏فرموده‏اند، شنیده شده است و دلیل ایراد خطبه بدین قرار است که مردم در زمان پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم فقیر بودند و جنس لباسشان از پشم و برگ‏های نخل بود و مسجد پیامبر _ که مردم در آن جمع می‏شدند _ تنگ و مساحت آن کم بود. به همین دلیل، مردم زمانی که در صفوف به هم پیوسته کنار هم قرار می‏‏گرفتند، عرق می‏‏کردند و نقل شده زمانی که بوی بد عرق به علت کوتاه بودن ارتفاع منبر پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم و فاصله کم آن با مردم به حضرت رسید، ایشان این جملات را در قالب خطبه ایراد فرمودند.

دو سند در باره این خطبه در کتب روایی اهل‏سنت وجود دارد که یکی از آنها در مسند احمد بن حنبل و دیگری در صحیح البخاری است. ما ابتدا اسناد خطبه و متن آن را به نقل از این دو منبع آورده و سپس روایت مسند احمد بن حنبل را به دلیل تقدم زمان نگارش آن بر صحیح البخاری مورد بررسی و ارزیابی قرار می‏‏دهیم.

• در مسند احمد بن حنبل سند و متن خطبه این گونه آمده است:

۰.حدثنا عبد الله، حدثنی أبی، ثنا أبو سعید، ثنا سلیمان بن بلال، عن عمرو یعنی ابن أبی عمرو، عن عکرمة، عن ابن عباس و سأله رجل عن الغسل یوم الجمعة،... فقال: یا أَیهَا النَّاسُ! إِذا جِئتُمُ الجُمعَةُ فَاغتَسِلوا، وَ لیمُس أَحَدُکُم مِن أطیبٍ طَیب أِن کانَ عِندَهُ.^۲