شاخصه‌های جامعه دینی با توجه به خطبه ‏های جمعه و عیدین پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم - صفحه 159

• امر به غسل کردن و مسواک زدن (رعایت نظافت) در روز جمعه.

خطبه هشتم (جمعه)

طبرانی این خطبه را در المعجم الکبیر ذکر کرده و می‏‏نویسد: گروه هفت نفره یا نه نفره‏ای به نمایندگی از مردم سرزمین خود محضر پیامبر رسیدند. به آنها اذن ورود داده شد، داخل شدند و گفتند: ای رسول خدا، ما به دیدار شما آمده‏ایم برای این که در حق ما دعای خیر بکنید و به ما دستوری بدهید. سپس نشستند، به آنها خرما و جایگاهی تعارف کردند تا چند روزی در آن‌جا اقامت داشته باشند. چند روز در آن‌جا اقامت داشتند تا این که در روز جمعه با پیامبر بودند و شاهد بر این که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم ایستادند، در حالی که بر کمان و یا عصایی تکیه داده بودند. پس با کلماتی پاک و مبارک حمد و ثنای پروردگار را گفتند و خطبه‏ای را ایراد فرمودند که با سند زیر این‏ گونه نقل شده است:

۰.حدثنا أبو الزبناع روح بن االفرح المصری، ثنا عمرو بن خالد الحرانی و ثنا علی بن عبد العزیز، ثنا سعید بن منصور و الهیثم بن خارجة، قالوا: ثنا شهاب بن خراش بن حوشب، حدثنی شعیب بن زریق الطائی، قال: جلست الی رجل له صحبة مع النبی صلی الله علیه و آله و سلم یقال له الحکم بن حزن الکلفی، فأنشأ یحدث، قال: أَیهَا النَّاسُ! إِنَّکُم لَن تُطیقوُا وَ لَن تَفعَلوُا کَما أَمَرتُم بِهِ، وَ لکِن سَدَّدوا وَ أَبشِروُا؛۱

۰.ای مردم، اگر شما طاقت ندارید و نمی‏توانید آن‏چه را که به شما امر شده و دستور داده شده انجام دهید، لکن (در عوض) آن را درست بدانید و تصدیق کنید و به آن بشارت دهید.

نمایه موضوعات خطبه

• خبردادن و آگاه کردن پیامبر از نبود توان و قدرت مردم بر انجام همه آن‏چه در باره آن به ایشان امر شده است.

خطبه نهم (جمعه)

از این خطبه نیز تنها جملات کوتاهی بر جای مانده است و تنها در منابع اهل‏سنت به آن اشاره شده است. احمد بن حنبل در مسند خویش از ابی هریره روایت کرده است:

۰.حدثنا عبدالله، حدثنی‏أبی، ثنا عبد الرزاق، ثنا معمر، عن محمد بن زیاد، عن ابی هریرة،

1.. المعجم الکبیر، ج۳، ص۲۱۳.

صفحه از 180