حضرت به نحو چشم‌گیری در حجم خطبههای آن بزرگوار تأثیر داشته است.
تحلیل مناسبتی خطبهها
یکی دیگر از تحلیلهایی که باید مورد توجه قرار گیرد، تحلیل مناسبتیخطبههای پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله و سلم است؛ بدین معنا که در تاریخ حیات ایشان، اتفاقاتی در جامعه اسلامی روی داده و موجب گردیده تا حضرت با توجه به آن رویدادها و در نظر گرفتن مناسبت‌ها به ایراد خطبهها بپردازند. البته به دلیل این که تعداد محدودی از خطبههای جمعه و عیدین در منابع اسلامی آمده است، هیچ رویداد سیاسی در میان مناسبت‌ها دیده نمیشود، بلکه اتفاق‌های فرهنگی، اجتماعی و یا مسائلی که در مسیر تبلیغ دین و تشریع احکام برای پیامبر پیش آمده، عاملی برای ایراد خطبهها است. با این توضیح، مناسبت‌های تأثیرگذار بر ایراد خطبههای حضرت به شرح زیر هستند:
مورد اول. خطبه دوم و فرار رسیدن ماه مبارک رمضان،
مورد دوم. خطبه سوم و فرمان تشریع نماز جمعه،
مورد سوم. خطبه پنجم و عدم اهتمام مسلمین به آداب حضور در نماز جمعه،
مورد چهارم. خطبه چهارم و عدم اطلاع مسلمانان از برخی از احکام شرعی و پاسخ‌گویی به سؤالات آنها.
بدین ترتیب، از مجموع خطبههای حضرت، فقط چهار مورد یافت گردید که متأثر از وقایع دوران رسالت ایشان هستند و حضرت به جهت تثبیت جایگاه و موقعیت دین اسلام در میان مردم و آموزش و تبلیغ آن و نیز اصلاح مشکلات فرهنگی موجود در جامعه، با لحنی متفاوت، به ایراد خطبه پرداختهاند. هم‌چنین، این مناسبت‌ها باعث گردیدهاند تا حجم خطبهها در مقایسه با سایر خطبهها متفاوتتر باشد؛ ضمن این که وقوع این رویدادها بیان‌گر سعه صدر حضرت در دریافت نظریات مردم و پاسخ‌گویی به آنها تحت هر شرایطی است. ایشان بیشتر از هر موضوعی دلسوزانه و مشفقانه درصدد هدایت مردم و اسلامی کردن حیات آنها بودند.
تحلیل ادبیات خطبهها
در خطبههای جمعه و عیدین پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم علاوه بر متنوع بودن موضوع آنها، شاهد تنوع لحن کلام حضرت نیز هستیم که تنوع لحن حضرت بیان‌گر تسلط ایشان بر اوضاع
