4 - 2 - 2. سیاق نحوی جملات
پس از نقش اساسی که واژه‌ها در معنادهی ایفا می‌کنند، نوبت به چینش و نوع ارتباطی می‌رسد که واژه‌ها نسبت به یکدیگر پیدا کرده و ساختار جملات را می‌سازند. با توجه به این که در زبان عربی ساختار جملات از تنوع زیادی برخوردار بوده و هر یک از نوع چینش جملات در نوع معنای آنها مؤثّر است، دقت در این امر که با آگاهی گسترده از علم نحو و به کار بستن قواعد آن میسور است، امری ضروری است. در این‌جا به نمونه‌هایی از این نوع سیاق اشاره می‌شود:
1. از امام باقر علیه السلام نقل شده است:
۰.لا صَلوةَ یَوْمَ الْفِطْرِ وَ الْاَضْحی اِلاّ مَعَ اِمامٍ؛۱
۰.نماز عید فطر و قربان تنها در صورت وجود امامی واجب می‌شود.
در باره واژه «امام» دو احتمال وجود دارد: ١. مقصود، امام جماعتی است که اقتدا به او جایز باشد؛ خواه معصوم باشد یا غیر معصوم، ٢. مقصود، امام معصوم علیه السلام است.
بنا بر احتمال دوم، نماز عید فطر و قربان، تنها در زمان حضور امام معصوم علیه السلام واجب می‌شود. فیض کاشانی با استناد به یک نکته نحوی، احتمال اوّل را ترجیح می‌دهد و آن، نکره بودن لفظ «امام» در روایت است؛ چون لفظ امامْ مطلق است، دلالت بر امام خاص (امام معصوم) ندارد.۲
2. امام باقر علیه السلام در تبیین جریان غدیر خم می‌فرماید:
۰.فَاَوْحی اللّهُ اِلَیْهِ: «یا أَیُّهَا اَلرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ وَ اَللّهُ یَعْصِمُکَ مِنَ اَلنّاسِ»،۳ فَصَدَعَ بِاَمْرِاللّهِ تَعالی، فَقامَ صلی الله علیه و اله بِوِلایَةِ عَلی علیه السلام یَوْمَ غَدیرِ خُمٍ‌ّ، فَنادی: «اَلصَّلوةَ جامِعةً»، وَ اَمَرَ النّاسَ اَنْ یُبَلِّغَ الشّاهِدُ الْغائِبَ؛۴
۰.خداوند آیه فوق را بر پیامبر صلی الله علیه و اله نازل کرد: «ای رسول ما، آن‌چه از جانب پروردگارت بر تو نازل شده است، به مردم برسان. اگر آن را نرسانی، رسالت الهی را انجام نداده‌ای و (بیمی نداشته باش) خداوند تو را از شرّ مردم حفظ خواهد کرد». در این هنگام، پیامبر صلی الله علیه و اله به دستور الهی، ولایت علی علیه السلام را آشکار ساخت و ندا
1.. الکافی، ج۶، ص۵۷۷؛ تهذیب الاحکام، ج۳، ص۱۲۸؛ الاستبصار، ج۱، ص۴۴۴؛ الوافی، ج۹، ص۱۲۸۶.
2.. الوافی، ج۹، ص۱۲۸۶.
3.. سوره مائده، آیه ۶۷.
4.. الغارات، ج۱، ص۲۹۰؛ الکافی، ج۲، ص۱۳؛ دعائم الاسلام، ج۱، ص۱۵؛ الوافی، ج۲، ص۲۲۷.
